Polonya hükümeti, Kaya gazı arama ve çıkarma ile ilgili yatırım yapacak firmalara fırsatlar yaratabilmek için, Ağustos ayında önemli bir karar alarak çok çarpıcı vergi teşvikleri vermeye hazırlanıyor. “HydraulicFracturing” diye isimlendirilen hidrolik parçalama yöntemi, kaya gazı kuyularını açmak için kullanılan ileri düzey konvansiyonel dışı bir mühendislik tekniğidir. Kayalar metan gazı yardımıyla parçalanıp, kaya diplerine doğru derin gaz kuyuları açıp, bir kilometre mesafeye iki dikey kuyu açıldıktan sonra, yüzeye paralel 150 metre çeyrek çapta katmanlar halinde 12 yatay kuyu daha açılarak doğal gaz rezervlerine ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu işlem için her kuyuya yaklaşık bir milyon galon su gerekmekte, kuyuların çökmemesi için de, su ile karışıkbasınçlı kum,kuyulara pompalanmaktadır. Kuyuların çökmesi halinde, deprem riski de oluşabilmektedir. Kuyulara kum pompalandıktan sonra, metan gaza karışmış zehirli su sonrasında dışarıya çıkarılmakta, dışarıda açılan havuzlarda da depolanmaktadır. Kuyulardan su akiferlerine sızıntı olması halinde, biyolojik atom etkisi gibi canlıların yok olma riski yanında, diğer çevresel riskler de göz ardı edilmemesi gereken özel öneme sahiptir. Alttaki resimlerden, kaya gazı çıkarılmasında kullanılan mühendislik yöntemi, basitleştirilmiş şekliyle daha iyi anlaşılabilmektedir. Ekteki resimler, OECD’nin Uluslararası Enerji Ajansı kaynaklarından tedarik edilmiştir (Kaynak: IEA, 2012).

Polonya’nın Hazine Bakanı WlodzimierzKarpinski, 27 Ağustos 2014 tarihindeyaptığı bir açıklamada, vergi yasalarında revizyona gidileceğini, 2016 yılından itibaren de, kaya gazı arama ve çıkarma ile ilgili yatırım yapan firmalara, 5 milyon zloty, yani yaklaşık 1 milyar 180 milyon EURO teşvik verileceğini duyurmuştur. Polonya Parlamentosu’nda gerçekleşen konuşmasındaBakan Wlodzimierz, Polonya’nın doğal gaz ihtiyacını karşılayabilmek ve dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak için böyle bir yola başvurduklarını ifade etti.


Şu sıralar oylanacak olan yeni çevre yasasına göre, AB’nin uyguladığı sert çevre yasalarını yumuşatma yönünde de, Polonya hükümetinin yeni adımlar attığını, yakın zamanda okuduğum benzer kaynaklardan da öğrenmiş oluyorum. Polonya hükümeti, elektrik üretiminde yoğun çevre kirliliğine neden olan maden kullanımından biran önce kurtulmak, yerine daha çevre dostu olan doğal gaz türbinlerine geçmeyi arzulamaktadır. Polonya’da enerji üretimi için kullanılan kömür madeni, toplam enerji girdisinin yaklaşık yüzde 69’unu oluşturmaktadır.
*****
Çevre etki yasalarına uyulmadan ve AB’nin koymuş olduğu çevre kriterlerini yerine getirmeden, Polonya’da doğal gaz için 5000 metre kazı derinliğine izin verilmeye başlanacağınıduyuran hükümete karşı, Haziran ayından itibaren, özellikle AB’nin de yasal süreç başlattığını buradan belirtmemde yarar vardır. 5 buçuk trilyon metre küp kaya gazı rezervine sahip Polonya, Mozambik ve Amerika’da yapılan kazıları örnek gösterip, dünya kamuoyunun desteğini alabilmek için bilinçli bir kampanya başlatmış durumdadır. Bu durumda, AB kriterlerinin ihlal edileceğini bir tarafa not edecek olursak, yeni bir dava ve yargı konusunun, AB’nin en büyük sorunu haline geleceğini de, belirtmekte yarar görürüm. Polonya’nın Çevre yasalarını değiştirmede çok yavaş hareket edip, çalışmaları oyalayıp ayak sürüyen Çevre Bakanı MarcinKorelec’in görevden alındığını, yerine kaya gazı ile ilgilenen MaciejGrabowski’nin getirildiğini de buvesileyle sizlerehatırlatmakta yarar görürüm. Polonya’nın bu tavırdan cesaret alan İngiltere’nin de, AB’nin uyguladığı katı çevre yasalarını ve direktiflerini askıya alma konusunda cesaretlendiğini, Muhafazakar Parti’nin daha kararlı adımları atmaya hazırlandığını belirmekte yarar vardır.