Son zamanlarda ülkemizde de gelişmiş ülkelerde olduğu gibi şeffaflık ve hesap verebilirlik dillendirilmeye başlandı. Peki, bu şeffaflık başlıca nere yarar? Öncelikle şeffaflığın yolsuzluk, usulsüzlük ve kayıt dışılık karşısında bir emniyet supabı olduğunu söylemek gerekir. Devlette yapılan her türlü usulsüzlüğü gizlilik kisvesi altında gerçekleştirilenlere karşı en etkin önlem olarak şeffaflık ve hesap verebilirlik ortaya atılmıştır. Yani sistem ne kadar şeffaf ve hesap verebilir olursa başta rüşvet olmak üzere birçok yolsuzluk ve usulsüzlüğün önü tıkanmış olur. Buna ilaveten yapılan yolsuzluk ve haksız kazançlar sonrası elde edilen servete dur diyebilmek için başta gelişmiş ülkeler olmak üzere siyasilere mal beyanında bulunmak şartı getirilmiştir. Bizde ise seçilmeden yasal mecburiyet olmadığı halde bazı Cumhurbaşkanı adayları mal beyanında bulunurken bazı adaylardan halen daha tık yok……
BİZİMKİLERE İBRETLİK BİR DEVLET BAŞKANI….
Bizim adayları bir tarafa bırakalım ve dünyada sosyalizmi iliklerine kadar hisseden ve sözde değil sosyalizmi rahmetli Bülent Ecevit gibi yaşantısına da yansıtan bir Devlet Başkanından bahsedelim. Bu lider, Uruguay Devlet Başkanlarından Jose Mujica'dır. JOSE MUJİCA'NIN, TEK MAL VARLIĞI OLARAK 1987 MODEL 'KAPLUMBAĞA'' OLARAK BİLİNEN VOLKSWAGEN ARACI BEYAN ETMESİ BÜTÜN DÜNYAYI ŞAŞIRTMIŞTI.
Mujica 29 Kasım 2009 seçilerek başkan koltuğuna oturmuştu. Sıra dışı bir başkan olarak önce lüks konutu reddetti. Onun yerine 2005’te evlendiği eşi, eski Tupamaro üyesi, senatör Lucía Topolansky’nin başkent Montevideo’nun hemen dışında, toprak bir yoldan ulaşılabilen çiftlik evinde yaşamayı tercih etti. İkinci olarak, Başkan 12 bin dolarlık maaşının yüzde 90’ını yoksulların ve küçük girişimcilerin yararlanabileceği hayır kurumlarına bağışlamaya devam ederek. bağışlardan sonra elinde kalan, Uruguay’daki aylık ortalama maaş olan 775 dolar ile yaşamayı kabul etti. Buna ilaveten, Mujica makam aracını da kabul etmedi. Halkın vergileriyle karşılanan zırhlı makam aracı ve peşi sıra konvoylara ihtiyacı olmadığını vurguladı. O, devlet başkanlığı ofisine 1987 model mavi Volkswagen Beetle ile aracı kullanarak gitmeyi seçti (http://listelist.com/frida-kahlo-gardobu/).
ABD’DE SİYASİLER MAL BİLDİRİMİNDE BULUNUYOR MU?
ABD'nin Ankara Büyükelçisi Ross Wilson’a mal beyanı ile ilgili yöneltilen soruya yanıtı aşağıdaki gibi olmuştur (http://www.milliyet.com.tr/2006/02/03/siyaset/siy07.html):
'Üst düzey atanmış siyasiler her yıl mali bildirimde bulunmak durumunda. Ben de son 15 yıldır bu tür bildirimde bulunuyorum. Bu bilgiler kamuoyuna yansımayan özel bilgiler ancak kongre üyelerine sunulabiliyor. ABD'de üst düzeydeki siyasetçiler bu bilgileri kamuoyuyla paylaşmayı seçebilir. ABD Başkanı ve yardımcısının da bu şekilde hareket ettiğini sanıyorum'
DÜNYADA SEÇİMLERİN FİNANSMANI VE MAL BİLDİRİMLERİ HALKA NE KADAR AÇIK?
Uluslararası Şeffaflık Derneği, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin finansmanının şeffaf olması için yürüttüğü kampanya kapsamında dünyadaki durumu incelemiştir. Dernek, 'Temiz siyaset için finansmanının şeffaf ve takip edilebilir olması gerekir' vurgusunu yapmıştır. Buradan hareketle tüm dünyada mal varlığı bildirimleri nasıl yapılıyor ve dünyada siyasetin finansmanı konularında çeşitli infografikler hazırlamıştır (http://bianet.org/bianet/toplum/157446-dunyada-siyasetin-finansmani-ne-kadar-seffaf). Uluslararası Şeffaflık Derneği, Türkiye’de Cumhurbaşkanı adaylarına mal varlığı beyanlarını birinci derece yakınları ve seçim kampanya bütçesi ile seçim harcamalarını da içeren şekilde yapmaları çağrısını yapmıştı. Derneğin özellikle bu konuda yaptığı aşağıdaki açıklamalara KKTC siyasilerinin de kulak vermesi gerekmektedir:
“Oy satın alma, kamu kaynaklarının orantısız ve haksız kullanımı, yüksek değerde ayni yardım yapılması, kayıtsız harcamalar gibi tüm hukuksuzluk ve adaletsizliklerin önüne geçilebilmesi için seçim finansmanının şeffaf ve izlenebilir olması gerekir. Tüm Cumhurbaşkanı adayları, dürüstlük prensibi uyarınca seçim kampanyası bağışlarını ve harcamalarının detaylarını sadece YSK'ya değil, hesap verecekleri kamuoyuna da açıklamalıdır.”
Uluslararası Şeffaflık Derneği, aynı zamanda seçim öncesi mal beyanlarının kamuoyuyla paylaşılması ve seçmenin karar vermesinde bir parametre olarak sunulması gerektiği üzerinde de durmuştur (http://bianet.org/bianet/siyaset/156966-cumhurbaskani-adaylarina-cagri-ailelerinizin-mal-varligini-da-aciklayin). Bu çerçevede, Uluslararası Şeffaflık Derneği aşağıdaki soruların yanıtını dünya ölçeğinde araştırmıştır.
Siyasi Partilerin veya Adayların Bildirimleri Halka Açık mı?
Bu soruya şekilden görüldüğü gibi toplam 172 ülkeden %60’ını teşkil edecek şekilde 109 ülkede yanıt evettir.
Seçim harcamalarında limit var mı?
Bu soruya şekilden görüldüğü gibi toplam 172 ülkeden %43.30’unu teşkil edecek şekilde 78 ülkede yanıt evet, 94 ülkede ise yanıt hayırdır.
Kampanya, bağış, harcama bildirimi zorunlu mu?
Bu soruya şekilden görüldüğü gibi toplam 171 ülkeden %57.80’ini teşkil edecek şekilde 105 ülkede yanıt evet , 66 ülkede ise yanıt hayırdır.
YUKARIKİ VERİLERDEN SON DERECE ÖNEMLİ BİR HUSUS ORTAYA ÇIKMAKTADIR. ÖZELLİKLE BARIŞ VE AVRUPA BİRLİĞİ SLOGANI İLE SİYASET YAPAN KESİMLER KULAĞINA KÜPE YAPMALIDIRLAR Kİ; MAL BEYANI VE SEÇİM FİNANSMANI KONUSUNDA AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE TAM BİR ŞEFFAFLIK VE HASAP VEREBİLİRLİK BULUNMAKTADIR.
