Mustafa ERTANIN
En son 2014 yılının sonuna doğru elimizdeki TL varlıkları %30 lar civarında eridi gitti!
Seyretti bizim ekonomi, para politikaları ve siyasi uzmanlar!
Seyretti bakanlar, müsteşarlar!
Meslek odaları, sendikalar,
Ne duydular ne gördüler ne söylediler bu erimeden ne kadar kaybettiğimizi!
TL hala erİyor, % 50 erİdİ son bİrİkİ yılda!
1.40 lardan 2.80 lere gelmesi bu demek
2014’te dolar karşısında değer kaybına uğrayan paralar karşısında TL en öndekiler arasında.
2013 ortalaması 1,91 TL’ye yaklaşan doların 2014 ortalaması ise 2.20 TL de dolaştı Böylece TL, dolar karşısında 2014’te yüzde 15 ucuzladı.
TL’nin dolar karşısındaki değer kaybının 2015’te daha da kötü.
TL’nin değer kaybına benzer kayıp Şili Pesosu’nda görülürken Endonezya rupiahı ile Uruguay pesosu da yakın değer kayıplarına uğradılar.
Türkiye ile birlikte “yükselen ülkeler” kategorisinde yer alan Güney Afrika Randı ile Brezilya Realindeki yıllık kayıplar ise sırasıyla yüzde 12 ile yüzde 9 dolayında gerçekleşti.
Arif olan anlar bunun ne demek olduğunu,
Yani KKTC ekonomisi nekadar büyürse büyüsün TL birkaç yılda yarısını yutacak TL’de olan varlıkların!
Sen ne kadar katma değer istersen yarat, TL’de olan onlarca milyar değerin yarısı üçbeş yılda kaybolur!
TL ile biz fakirleşirken niye Türkiye bizim kadar etkilenmiyor?
Hem çok basit hem de çok yönlü bir konu ama özeti
bİzİm TL enflasyonundan doğan reel kaybımız TC Merkez Bankası’nın nomİnal TL kazancıdır!
Temel olan, TL ile beslenen bu ekonomiye para değeri ile ilgili müdahale yapılamamasıdır !
Sadece iktidardakiler ve yandaş yöneticiler gerek maaşlarını gerek dolaylı gelirlerini artıracak kararları alıp, gerisi tufan zihniyeti ile seyrederken ne kadar suç işlediklerini ve ne kadar zarar verdiklerini örtbas etmekle günü geçiştiriyorlar!
Ancak bugüne kadar 'napabiliriz TL’nin sorunları bunlar ' diyerek sorumluluk almayan yönetimler de büyük hatalar yaparak REKABETEDEBİLİRLİĞİ tüketmişler ve içte daha da yüksek bir pahalılık yaratmışlar.
Tek kazanabilen işletmeler devlet imtiyazı ile iş yapanlar ve tek kazanan çalışanlar, devlet takdiri ile vergisi düşük yüksek ve çift maaşlı memurlar..
Bütçe disiplini ve reformların yapılmasını teşvik etmek için uygulanan kısıtlı TL CİNSİ PARA akışlı TC yardımları ve büyük ihale ve altyapı finansmanlarının KKTC’deki şirketlerin ve çalışanların büyük ölçüde soyutlanarak yapılması ekonomiye canlılık getirebilecek para arzı şansını da yitirmiştir. Çözümler, ancak teşhisler doğru olursa işe yarar....
TL kullanılmakla birlikte Türkiye’den oldukça farklı Fiscal ve Reel Para Politikalarının uygulanmakta olduğu KKTC’de , TL ye karşı döviz değerlerinin fırlaması kesinlikle tüm sektörleri ve çalışanları zorlarken hükümete pek de para değerine müdahale imkanı sunmayacaktır.
İthalata ve dövize dayalı KKTC ekonomisinde bir yandan dövize olan aşırı bağımlılığı düşürecek ve döviz girdilerini artıracak orta ve uzun vadeli revizyon ve destek uygulamaları yapılması gereği dururken, öte yandan ACİL TEDBİRLER hemen uygulamaya konulmalı .
Belki bu tedbirlerin bazılarını sonraki yazılarda sıralarım, ama adamların niyeti yok ki hayırlı birşey yapmaya
Varsa yoksa seçİm, rant ve güç paylaşımı!
