Enteresandır, bir Küba’nın eski lideri Fidel Kastro bir de bizdeki romantik sosyalistler kutladı Yunan halkının kurtarma planına “Oxi”(Hayır) demesini ve sonrasındaki gelişmeleri… Sanki iyi bir iş yapıldı gibi kutladılar, ne olduğundan bittiğinden haberleri yok.
Eğri oturup doğru konuşalım. Yunanistan’ın altından kalkamayacağı büyüklükte, yönetme kabiliyeti artık kalmayan bir miktarda dış borcu var mı? Var. Ödeme durumunda mı Yunanistan bu borcu? Elbette, en azından ana parayı ve faizin önemli bir bölümünü. Yunanistan’ın bu günkü durumu II. Dünya Savaşı sonrası Almanya’sına benziyor mu? Almanya ile o zamanın savaş galipleri ve Almanya’dan savaş tazminatı talep eden uluslar ile Almanya’nın savaş finansmanı ile borçlandığı ülkeler (kaynaklarını sömürdüğü de diyebiliriz) arasında yapılan anlaşma gibi bir anlaşma isteyebilir mi Yunanistan? Yani borcun önemli bölümünün silinmesi, geriye kalanın 10 yılı ödemesiz 30 yıla yayılması ve taze ve düşük faizli yeni kredilerle yeniden inşa imkânı sağlanması anlaşması…
Koşullar aynı değil. Ama, niye olmasın? Eğer Yunanistan Almanya şartlarında bir anlaşmaya razı ise gayet de mümkün olabilir bu istek. Ne o şartlar peki? Almanya’ya ne yaptırmışlardı kanırtarak? Öncelikle demokrasinin çoğulculuk olmadığını, azınlık haklarını, farklılıklara saygıyı falan ön plana alan, ayrımcılığı, üstün ırk söylemini yasaklayan Anayasal devlet olma, hukukun üstünlüğü ilkesini, basın ve ifade özgürlüğünü ve en önemlisi Alman disiplini ile ülkeyi yeniden kurma kararlılığı…
Hadi gelin şimdi Yunanistan’a bu ilkeleri öğretin. Siesta kültürünü silip çalışma kültürünü getirin. Üstün ırk söylemini itip, eşitliği, hukuk devletini, azınlık haklarını getirin. Batı Trakya ne olacak? Ama, her şey bir tarafa Yunanlılara taverna yerine işe gitmeyi öğretmek, yan gelip yatma yerine çalışmak, çalışarak hayat kazanmak fikrini nasıl öğreteceksiniz? Adamın tarihinde yok! Dahası, demokrasiyi hani Grekler bulmuştu ya, hadi gelin Yunan halkına yeniden demokrasi öğretmeye kalkın da görelim nasıl bir “Oxi” bekliyor sizi bir kez daha…

Yunanistan Euro bölgesinden çıkacakmış. “Grexit” diyorlar buna. Yunanistan için en hayırlısı da bu işe Yunanistan karar vermeli. Öyle halkı alanlara döküp “Kreditörler bizi bu plana göre kurtaracaklar, kabul ediyor musunuz? Aman ha Oxi deyin” diye şakadan kampanya yapmaya benzemez bu iş, ülkenin geleceği oylanacak.
Bir önceki referandum tam bir Grek komedisi idi. Düşünün ailenin kasaba, manava, bakkala üstelik kasabadaki tüm marketlere ödeme gücünü kat be kat aşmış, ödeyemez duruma gelmiş. Alacaklılar veresiyeyi kesince aile açlıktan ölecek, alacaklar da ödenemeyecek. Bir formül bulunmalı, hem aile hem borçlar kurtarılmalı. Alacaklılar da bir heyet oluşturup pazarlığa oturmuşlar aile ile. Koymuşlar şartları:
“Her gece dışarıda yemek, tavernalarda tabak kırmak yok. Her gün öğle arası yan gelip yatıp, siesta benim hakkım demek yok. Hanım da çalışacak, yaşı gelen çocuklar da. Çalışıp kazandığınız paranın %30’u kredi ödemesine, gerisi kendi harcamalarınıza olacak. Oğlan iş kursun diye ilave kredi de verelim...” Falan filan. Nihayette bir “ödeme planı ve ekonomik önlemler paketi” üzerinde hemfikir olunmuş…

Olunmuş da borçlu ailenin babası “Hele bir de aileye soralım, bakalım ne diyecek” deyip aileye de “Hayır deyin ha” diye konuyu oya sunmuş. Aile ne demiş? Hep beraber “Oxi” diye bağırmışlar.
İyi, mahallenin bakkalı, manavı bu cevabı kabul mu edecekler şimdi, kıçlarıyla gülecekler mi? Kime ne sen evde sözünü geçirmişsin veya geçirmemişsin. Bir tek uzak mahalledeki yaşlı Fidel Kastro amcayla, karşı mahalledeki çağ dışı bazı sosyalist dangalaklar bayılmış bu “Oxi” cevabına. O kadar ki bu dangalaklardan bazısı ailenin borçlarını ödemeyi bile teklif etmiş. Dedik ya ne olduğunu anlamakta zorlandığım romantik sosyalistler bunlar. Var, epeyi var etrafta bunlardan. Bazıları bu aralar başka bir sorunu görüşüyor aynı kafayla, mesela.
Şimdi bu batık ailenin hesabı ne acaba? Başka bir kasabaya mı taşınacaklar? Nitekim diğer kasabanın Vladimir Putin amcası hemen “biz kredi açarız, korkmayın” mesajı vermiş. Akıl karı mı böyle bir iş? Türkiye’deki sosyal demokratlar da bir ara cesaretlenmiş “yeni dünya kurulur biz de yerimizi alırız” yahut “gerekirse duvarı aşarız” (Berlin duvarı vardı o Soğuk Savaş zamanında) beyanatları vermişlerdi. O oldu sosyal demokratlar adam gibi bir daha iktidara gelemediler. Niye acaba?
Mahalleden taşınmak tabii ki olası da Yunanistan’ın çıkarı orada mı?
Aslında hata Euro bölgesine girmekle yapıldı. Üçüncü sınıf bir eğlence ekonomisi kalkıp birinci sınıf bir üretim ekonomisine entegre olunca olacağı buydu. Büyük çark döndükçe, hiçbir şey yapmadan, hatta arada bir çarkı da yağlamadan, durumu idare etmeye çalışan küçük çark ülkesi yandı bitti kavruldu. Uyum sağlayamadı. Üretmeden, siesta kültürüyle, yan gelip felsefe yaparak, Avrupa’nın yaramaz ve şımarık çocuğu (başka bir şey diyeceğim de malum yayın prensiplerine uymuyor) hayat tarzıyla Bavyera’nın çalışma disiplini, yüksek üretme kapasiteli iş gücünün karşılaşması nasıl bir sonuç verebilirdi ki?
Doğrudur, Almanya iki savaşla elde edemediği birleşik Avrupa’yı tek kurşun sıkmadan ve parasının gücüyle – hatta Alman Markını da şehit ederek – elde etmiş, amacına ulaşmış gibi görünse de, Yunanistan’ın varlığı veya yokluğu neyi değiştirecek?
Bu durumu kavrayamayan Yunanistan o “Avrupa’nın temeli Yunan kültürü” sarhoşluğu ve şımarıklığıyla her şartta hoş görüleceğini, on yıllardır süren Yunan savurganlığının sonsuza kadar Avrupa’ca finanse edileceğini düşündü. Euro’ya da o mantıkla girdi. Hayat tarzından hiç fedakarlık etmeden, lüks ve tatlı hayat tarzında yeni ufuklar keşfedilecekti…

Olan, vaziyet bu! Çöktü umutlar ve Yunanistan’ın nesi varsa…
Grexit zamanı diyorlar… Ne olacak, Euro’dan çıkıp, Yeni Drahmi ile yola devam edecekmiş Yunanistan. Tabii bunu tehdit için söylüyorlar şimdilik, yapacaklarından değil. Amaç Almanya’yı korkutup, ucuz kredi almaya devam etmek, ödeme planını esnekleştirmek. Yunan oyunu anlayacağınız.
Ama, Yunanistan için en iyisi de bu. Düşünün, son 5 yılda toplam 240 milyar avroluk 2 kurtarma paketine rağmen ekonomisini düzlüğe çıkaramayan Yunanistan 3 yıllık üçüncü bir kurtarma paketi için kreditörlerden 53,5 milyar avro talep ediyor. Atina'nın bunun karşılığında taahhüt ettiği emeklilik reformu, vergileri artırma ve yeni özelleştirmeler dahil bir dizi kemer sıkma önlemini içeren reform paketi de doğal olarak gecikmiş ve yetersiz bir adım olarak değerlendiriliyor. Dahası, Yunanistan’a yönelik ciddi bir güven bunalımı var Avrupa’da.
Guardian gazetesinde yazan meslektaşım ve arkadaşım Simon Jenkins bakın şöyle özetlemiş durumu: “Yunanistan Euro’dan çıkmalı. Bu tünelin ucundaki ışıktır. Yunanistan’ın acılarından kurtulmanın en iyi yoludur. 2001’de Yunanistan’ın Euro bölgesine alınması, Atina’nın ekonomisini Almanya’ya bağlaması bir felaketti. Hata o kadar vahimdi ki, AB ekonomisinin yüzde 1.3’ünü temsil eden bir ülke son üç aydır Avrupa’nın liderliğini sarsıntıya uğratıyor. Şimdi en büyük felaket Yunanistan’ın Euro’dan çıkmaması olur.”
Durum o kadar açık ki…