Bu heyet Ticaret Dairesinde hizmet vermekle birlikte heyet üyelerinin oluşumu bakımından tamamen bağımsız kuruluştur. Şöyle ki; Heyetin yedi adet üyesi bulunmaktadır. Barolar Birliği tarafından atanan ve serbest avukatlık yapan üç hukukçudan, her yıl üniversiteler, meslek birlikleri ve Bakanlık temsilcilerinin oluşturduğu Tüketici Konseyinden iki üye, En çok üyesi bulunan Tüketici Derneğinden bir temsilci ve İlgili Bakanlık tarafından atanan Başkan tarafından oluşmaktadır. Burada özellikle vurgulamak istediğim şey Başkan dışındaki üyelerin seçilmesinde devletin hiçbir rolünün olmamasıdır. Hakem Heyetinin verdiği kararlar bir oylama sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu heyette Devlet tarafından atanan Başkanın bir oyu bulunmaktadır. Sadece oylamada eşitlik çıkması halinde başkanın oyu iki sayılmaktadır.
Hakem heyeti, Tüketicileri Koruma Yasası, bu yasa altında çıkan tüzükler ve en önemlisi adalet duygusu içinde karar vermektedir. Avrupa Birliği’nden gelen uzmanlarla hazırlanan yasa Devlet organlarından bağımsız olarak karar vermesi ilkesiyle hazırlanmış bir yasadır.
Hakem heyetimize başvurularda şikâyetçilerden bir “Tüketici Şikâyet Bildirim Dilekçesi” doldurulması talep edilmektedir. Şikâyet dilekçesi doldurulurken, tüketicinin mağduriyetinin rakamsal yani para ile ifade edilen bir miktarın belirtilmesi gerekmektedir. Ancak bize gelen şikâyetlerde belirsiz talepler yapılmaktadır. Örneğin; “gereğinin yapılmasını”, “bu şirketin bir daha bu ürünü satmasının engellenmesini” , “Hakem Heyetinin takdiri kadar” gibi cümleler.
Mağdur olunan mal veya hizmetle ilgili mağduriyetin parasal ifadesi çok önemlidir. Hakem Heyeti’nin bakacağı şikâyetler tarafları bağlama açısından (mahkeme hükmünde sayılabilmesi için) dört asgari ücret tutarından fazla olamaz. Ayrıca bir asgari ücret tutarından fazla olan şikâyetlerde 69,20 TL başvuru harcı alınmaktadır. Ayrıca Hakem Heyeti eğer tüketiciyi haklı görürse hangi meblağ üzerinden karar vereceğini bilmesi gerekmektedir. Bu yüzden mağduriyetin parasal karşılığı çok önemlidir ne eksik ne de fazla olmalıdır.
Bu hafta sizlere Hakem Heyetinin ret ettiği bir tüketici şikâyetini anlatmak istiyorum.
Tüketici şikâyet dilekçesinde; eşinin rahatsızlanması nedeniyle hastaneye yattığını, odasında televizyon olmadığı, odada anten girişi de bulunmadığı için portatif anteni ile birlikte 675 TL’ye bir televizyon satın aldığını, kutuyu açtıklarında Televizyonun portatif antene uygun girişinin olmadığını gördüklerini, satıcı şirketi aradıklarını, şirket sahibinin geldiğini ve onun da bu durumu gördüğünü, şirket sahibi portatif antenle televizyon girişini sağlamak için bir ara parça getireceğini söyleyerek çıktığını, parçayı getirdiğinde kendilerinin hastaneden çıktıklarını, artık televizyonun hiçbir işlerine yaramayacağını, parasının iadesini talep etmiştir.
Satıcı şirketin sahibi, televizyonu satarken portatif antene uygun girişi olduğunu sandığını, televizyondaki bu durumu düzeltmek istediğini, yaklaşık 100 TL’lık bir ara parça ile sorunun çözüleceğini, kendisinin herhangi bir ücret almadan bu parçayı temin edip televizyonu çalıştırabileceğini taahhüt ettiğini, ancak tüketicinin bunu kabul etmediğini, şu anda da bu taahhüdün geçerli olduğunu, televizyonun bozuk veya kusurlu bir mal olmadığını söylemiştir.
Hakem Heyeti tüketiciye dönüp televizyonun uydu anten girişi (scart) ile televizyonun çalışıp çalışmadığını sormuştur. Tüketici evet cevabını vermiştir. Satıcının ücret almadan ara parça ile portatif anteninde çalışabileceğini taahhüt ettiğini kabul edip etmediğini sormuş tüketici ısrarla para iadesi talep etmiştir.
Hakem Heyeti taraflar dışarı çıktıktan sonra kendi aralarında tartıştıktan sonra satılan üründe herhangi bir kusur olmadığı; uyum sorununun ise şikâyet edilen tarafından ücretsiz olarak giderilebileceğinin bildirildiğinin tespit edilmiş olması neticesinde, şikâyet edenin şikâyetinin herhangi haklı bir gerekçesinin olmadığına karar verilmiştir. Dolayısı ile şikâyet eden aleyhine ve şikâyet edilen lehine, taleplerin oy birliği reddine karar verilmiştir.
Bu ve bunun gibi olaylarda her zaman şikâyet edenin haklı bulunacağı ve her şikâyet edilen satıcının (firmanın) kusurlu veya haksız bulunacağı anlamı çıkarılmamalıdır.
Hakem Heyeti bu yasa ile hem alıcıların hem de satıcıların arasındaki sorunları çözmekte “köprü görevi” yapmaktadır.