Özel temsilci Eide Liderlerle görüşmesi sonrası umut değil tehlike sinyalleri verdi

Eide “Özlü konularda milim milim bir ilerleme kaydederken, sadece üst düzeyde değil, toplumlar arası da bir güvenin yavaş yavaş gerilediğini ve çözüm için daha çok değil de daha az istençli olduğunu gözlemledim” dedi.

İsviçre’nin Crans-Montana kasabasında yer alan görüşmelerin ardından ilk kez adaya gelen Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, dün sabah önce Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis’le de bir araya geldi.

Eide saat 14.30’da ise Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı tarafından kabul edildi.

EİDE’NİN AÇIKLAMASI

Eide, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Cumhurbaşkanlığı’nda gerçekleştirdiği 2 saatlik görüşmenin çıkışında basına yaptığı açıklamada, “Ani bir gelişme olacağını göremiyorum. Burada çok yakın gelecekte bir şeyler olacağına dair bir şey göremiyorum” dedi.
Espen Barth Eide, Crans-Montana’daki konferansta, süreç boyunca Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Müzakereci Özdil Nami tarafından pek çok düşünce geliştirildiğini, açılımların sadece bir taraftan geldiğini söylemenin doğru olmadığını kaydetti.

Son dönemde yaşananlar ve alınacak yolla ilgili Cumhurbaşkanı Akıncı ile detaylı bir görüşme gerçekleştirdiklerini ifade eden Eide, İsviçre’nin Crans-Montana kasabasında garantör ülkelerin dışişleri bakanlarının katılımıyla yer alan konferansta tüm tarafların ciddi bir çaba sarf ettiğini, tarafların İsviçre’ye sorunların aşılması düşüncesiyle gittiğini gözlemlediğini söyledi.

Konferansta ikisi güvenlik ve garanti başlığı ile ilgili dördü de iç meselelerle ilgili toplamda çözülmesi gereken 6 sorun bulunduğu noktasında tarafların anlaştığını belirten Eide, Crans-Montana’da konferansın başındaki görüşmelerde ilerlemenin beklediğinin altında seyrettiğini fakat bir sonuca varacaklarına inandığını, ancak tüm konular bir paket halinde ilişkilendirilmeye çalışıldığında bir sonuca varılamayacağının ortaya çıktığını söyledi.

“GÜVEN YAVAŞ YAVAŞ GERİLEDİ”

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne Kıbrıs görüşmeleriyle ilgili bilgi de verdiğini söyleyen Eide, bir tarafta özlü konularda milim milim bir ilerleme kaydederken, sadece üst düzeyde değil, toplumlar arası da bir güvenin yavaş yavaş gerilediğini ve insanların bir çözüm için daha çok değil de daha az istençli olduğu yöndeki gözlemini de BM’ye sunduğu izlenimleri arasında olduğunu ifade etti.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in BM’nin yardımcı olmaya devam edeceğini açıkladığına işaret eden Eide, adadaki temaslarında BM tarafından atılacak adım olup olmadığını veya tarafların adım atmaya hazırlıklı olup olmadığını görmeyi amaçladığını söyledi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin tarafların gelinen aşamayı değerlendirmeleri gerektiği görüşünde olduğunu anımsatan Eide, bu sürecin devam etmekte olduğunu kaydetti.
Espen Barth Eide, eşitlik temelinde federal bir çözümü öngören BM parametreleri ile ilgili olarak “BM’nin sadık kaldığı, mevcut BM parametrelerinde devam etmek istiyoruz, ancak günün sonunda bunun için her iki tarafın da istekli olması gerekir” dedi.

Kıbrıs sorunundaki görüşmelerin daha önce hiç götürülmediği kadar ileriye götürüldüğünü, temaslarında Akıncı ile Anastasiadis’e ortaya koydukları çabalar için teşekkür etme fırsatı da bulduğunu kaydeden Eide, başlıca görevlerinden birinin de adil ve dürüst bir rapor hazırlamak olduğunu kaydetti.

“AÇILIMLAR”

Bir gazetecinin, basında yer alan bazı açıklamalarında açılımların Kıbrıs Rum tarafından geldiği anlamının çıkarıldığı yönündeki değerlendirmelere işaret etmesi üzerine Eide, tüm süreç boyunca Cumhurbaşkanı Akıncı ve Müzakereci Özdil Nami’nin pek çok düşünceler geliştirdiğini, açılımların sadece bir taraftan geldiğini söylemenin doğru olmadığını, Kıbrıs Rum tarafından da Kıbrıs Türk tarafından da gelen açılımlar olduğunu söyledi.
Eide, “Kilit konularda, Toprak, Mülkiyet, Yönetim, eşit muamele, çok önemli bir başlık olan Güvenlik ve Garantiler konusunda da eski modelin yerini alacak yeni bir model üzerinde ciddi bir çaba vardı. Hiçbir şekilde açılımların Rum tarafından geldiğini ve Türk tarafından gelmediğini ima etmek istemedim” dedi.

“YETERLİ İSTENÇ YOKTU”

Gelinen noktada sürecin neden başarısız olduğu sorusuna karşılık ise Eide, bu soruyu kendi kendine de sorduğunu, yeterli “güven ve istencin” mevcut olmadığını, bu sorunun kolay cevaplanacak bir soru olmadığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Akıncı ise Eide ile görüşmesi öncesinde veya sonrası açıklamada bulunmadı.

EİDE ANASTASİADİS GÖRÜŞMESİ

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’le de görüştü.

Anastasiadis-Eide görüşmesi saat 10.30’da başladı ve saat 13.00 sularında tamamlandı.
Rum radyosu, görüşmenin, Eide’nin Crans Montana’da cereyan edenlerle ilgili söylediklerin Rum ve Yunan hükümetlerinin sert tepkisinin gölgesinde gerçekleştiğini kaydetti.

EİDE

Rum radyosu Eide’nin, Türkiye’nin garanti sisteminin kaldırılmasını kabul ettiği ancak Türk askerinin derhal çekilmesini kabul etmediği söylemini dün de tekrarladığını, gizlilik gerekçesiyle detay vermediğini duyurdu.
Anastasiadis’le 2 saatten fazla süren görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada İsviçre’deki sorunun, nihai anlaşma olabilmesi için bütün konuların pakete konulamaması olduğunu belirten Eide, BM’nin ne zaman istenirse, Kıbrıs’taki iki tarafa yardımcı olma taahhüdüne bağlılığını yineledi.

Eide, karmaşık bir durumda olunduğuna işaret ederek “prosedürün yeniden yapıştırılması için tarafların görüşlerinin harmanlanmasına çalışılacağını söyledi, “Bu zor olacak” dedi.
Rum Sözcü Nikos Hristodulidis ise Eide’nin, Türkiye’nin garantilerin kaldırılmasını kabul ettiği söyleminde ısrar etmesi halinde Rum yönetiminin Crans-Montana müzakerelerinin tutanaklarını basına vermek zorunda kalacağı uyarısında bulundu.

Hristodulidis, “Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin gerçekleri öğrenmesi için tutanakların yayınlanması gerekir” dedi.

RUM SÖZCÜ

Rum Sözcü Nikos Hristodulidis, Eide’yi “kamuoyu önünde, BM Güvenlik Konseyi’nde ortaya koyduğundan farklı bir görüntü vererek, çıkmazın sorumluluğunu Rum tarafına yüklemekle” suçladı.
“Sayın Eide maksatlı olarak gizliliğe atıfta bulunarak doğruyu söylemiyor. Bu yanlış bilgilendirme devam ederse, Rum tarafı, çıkmazın nedenini gösteren BM belgelerini yayınlayabilir” diyen Hristodulidis, “çıkmazın sorumlusunun, Türkiye’nin garantilerin, müdahale hakkının ve askerinin sürekli Kıbrıs’ta kalmasındaki ısrarı olduğu” iddiasını yineledi.