Ukrayna'nın Karadeniz'e kıyısı Olan Odessa Limanındaki Azak denizi kıyısındaki mariupul Limanına gitmek için hareket eden üç Ukrayna savaş gemisine karadenizle azak denizi ni birleştiren kerç Boğaz'ı açıklarında Rusya sahil güvenlik gemileri çarparak ve ateş ederek durdurdular bir süre gemilere el koydular. İşte bu noktada uluslarası hukukun geçerliliği gibi konular gündeme geldi.

Kerç Boğaz'ı Kırım ın batısında bulunmaktadır. Kırım'da 2014'te Rusya'ya ilhak olmuştu buna yazımızda değineceğiz. Kırım ın bu durumundan dolayı uluslarası alanda geçerli bir statüsü yoktur . Bu durumun tarihçesine bir değinelim ...

2004 yılında turuncu devrim başlangıçı sayılacak protestoların temelinde Kamu binalarını kuşatanlara hapis cezası öngören ve gösterilerde maske veya kask takılmasını yasaklayan yeni yasalar protestocular arasında kuşkusuz gerilimi arttırdı. Ukrayna'da 2004'teki Turuncu Devrim, seçimleri hileyle kazandığı hükmüne varılan Yanukoviç'in iktidardan devrilmesine yol açmıştı.Fakat protestoları asıl tetikleyen Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in, Ukrayna'nın AB'ye uyum için yıllar boyu yürüttüğü müzakerelere rağmen AB ile ortaklık anlaşmasını imzalamayı reddetmesi oldu. Kalk bunu protesto etti Cumhurbaşkanı'nın kararından vazgeçmesi gerektiğini belirttiler .Polisin müdahalesiyle olaylar daha da büyüdü. Protestocular batı yanlısıydı batı politikalarına benimsiyorlardı.Bu dönemde Avrupa birliğinden de olayların yatışması yönünde adımların atılması gerektiği belirtildi. 2010'dan sonra demokratik seçimle başa gelen Yanukoviç'in İlk adımı muhalefet ile barışmak istedi fakat istediğini elde edemedi. Sokak çatışmaları devam etti. Bu çatışma Rusya yanlıları ile batı yanlılarının Çatışmasıydı . Bu çalışmalarla bölgede İstikrar yönetimsel olarak sağlanamadığı için bölge idare sorunu ortaya çıktı. Bunada Ukrayna krizi denildi . Yanukoviç direnmeye devam etti . Kontrolü kaybeden Yanukoviç Rusya'ya kaçtığı bu dönemde geçici hükümet kuruldu. Bu dönemden sonra batı yanlısı Poroşenko Cumhurbaşkanı oldu. Fakat bu durumdan memnun olmayanlar Yanukoviç taraftarları bildiri yayınladılar. Bu süreçten sonra Kırım ve Sivastapol referandum a giderek %90 üzerinde evet oyuyla Rusya'ya bağlanmayı istediler. Nisan 2014 de putin in de imzası ile Kırım ilhak edildi. Kırım ın ilhak ı uluslararası anlamda tanınmamaktadır. İşte bu sorun bugün ki olay da da gün yüzüne çıktı .


Gelelim bugün ki olayın gelişmesine ...


Sabah 07:00 sularında Rus karasularına giren 3 Ukraynalı savaş gemisi Rus gemiler tarafından vurularak durduruldu. Ayrıca Kerç Boğaz'ı Rusya tarafından kısa süreli de olsa kargo gemisi tarafından kapatıldı . Bugün ise Rusya 24 Ukraynalı denizci yi göz altına aldığı haberleri son dakika ile haberlere geçti . Buna müteakiben Ukrayna da savaş konseyini toplayacaklarını alacakları kararlarda uluslararası enstrümanlarla hareket edeceklerini açıkladılar. Bugün alınan karar ile Ukrayna 2 ay sıkıyönetim ilan ettiğini bunun savaş ilanı olmadığını fakat bunun topraklarını korumaya yönelik adım olduğunu deklare ettiler. Bu durumunda Rusya -Ukrayna ilişkilerinin seyrine göre değişebileceğini söylediler. Tüm bu atılan adımlarla beraber NATO- BM ve AB den Ukrayna yanlısı açıklamalar geldi 26 Kasım 2018 saat 19:00 da da bununla ilgili BMGK toplanıp Rusya hakkında fiiliyatlara son vermesi gerektiği hakkında karar almaya çalışacak fakat bu konsey de rusya nın da veto hakkı olduğundan bir yaptırım gelmeyecektir. Tavsiye niteliğinde adım olacaktır . Rusya Kırım ilhakında olduğu gibi bu durumda da kendi meşru haklarını gözeterek müdahale bulunduğunu belirtmiştir. Ukrayna savaş gemilerinin taciz nitelikte kışkırtıcı hareketlerinin kasıtlı yapıldığını Rus üst düzey devlet adamları belirtmiştir. Özellikle bu olayın azmettiricisi olarak Poroşenko gösterilmiştir. Çünkü son dönemde gelişen Rusya Türkiye ilişkiler doğrultusunda doğalgaz boru hattı projesinde Ukrayna geçiş güzergahı konusunda saf dışı olacağından bu durumun sabotaj nitelikli olduğu bazı düşünürler tarafından da belirtilmiştir. AB yanlısı politikalar izleyen Ukrayna da bu gibi olayları devam edeceği açıktır. Burada asıl önemli olan Kerç boğazının kapatılmasıdır. Kerç Boğaz'ı Kırım kıta sahanlığında kalmakta olup bu durum tartışma konusudur.Tartışmalarında daha da alevleneceği açıktır.


Rusya'nın gelecek günlerde daha sert tavır alacağını varsayarsak Ukrayna nın buna binaen Avrupa Birliği ile beraber tek ses olacağı ve uluslararası güçlerin desteğini alarak Rusya ya karşı tek güç olmaya çalışacağını belirtebiliriz. Fakat başarılı olamayacaklardır. Savaş durumu alırız diye tehditler savuran Ukrayna her hangi müdahale ya da savaş ilanı yapamayacağı ortadadır. 2014 yılında Kırım ı ilhak edip kendilerine bağlı olduğunu savunan Rusya nın bugün gerçekleşen olayda karasularının ihlal edilmesi olarak adletmesi önemli konudur . Rusya buna tepki olarak 3 savaş gemisine el koyması ateş etmesini meşru görmektedir. Sınır güvenliğinden dolayı olduğu belirtmektedir. Rusya Yasal zeminde hareketlerini meşru kılmak istemektedir. Bu konu daha çok tartışılacak. Ukrayna-ab ilişkilerinin iyi gittiği sürece de bu krizler devam edecektir. Yıllardır Ukrayna siyasi ve ekonomik kontrolü elinde olan Rusya nın ara ara gücünü Ukrayna üstünde hissettirmeye devam edecektir. Kendi interlandında Rusya'nın bunu yapması kendileri açısından elzemdir. Karadeniz de varolmaları İçin gereklidir. Transit geçişler için gereklidir. Batı ile köprü görevi gören Ukrayna üzerinde etkisini göstermesi bu bakımdan önemlidir.