2002 yılında Yüksek Mahkeme Başkanı olduğum zaman Polis Genel Müdürü güvenlik için Mahkemede bir polis bulundurmak isteyip istemediğimi sordu. “İstemiyorum. 30 yıldır yargıçlık yapıyorum. Bırakın şiddete başvuracak birisine, kaba söz söyleyen birisine bile rastlamadım. Polisleri ihtiyaç olan yerlerde görevlendir. ” dedim. Bu durumu Anglosakson sistemin temel ilkelerini öğrenmemize ve doğru uygulamamıza borçlu olduğumu düşünüyorum.
Askeri Mahkemelerde farklı sistemlerin uygulanması
1974 yılından sonra bir süre sivil Mahkemedeki görevime ek olarak Güvenlik Kuvvetleri Askeri Mahkemesinde sivil yargıç olarak görev yaptım. Bu Mahkemede Anglosakson hukuk sistemi uygulanmaktadır. 1974 den sonra Girne’de bir de Kolorduya bağlı Askeri Mahkeme kuruldu. Doğal olarak orada Türkiye’de uygulanan Kontinental hukuk sistemi uygulanmaktadır.
1974’ ü izleyen yıllarda bizim Güvenlik Kuvvetlerimize bağlı askerlerle yani mücahitlerle Türk Barış Kuvvetlerine bağlı askerlerin birlikte suç işlediği olaylara rastlanmaktaydı. Sanıklar bağlı oldukları ordunun Askeri Mahkemesinde yargılanırlardı. Bu durumda birlikte bir suçu işleyen iki kişiden birinin bir sisteme, diğerinin ise diğer sisteme göre yargılanması söz konusu oluyordu. Böylece iki sistemi kıyaslamamız çok kolay hale gelmişti.
Zaman zaman iki Mahkemenin yargıçları bir araya gelir ve yasal konuları tartışırdık. Kolordu Mahkemesi yargıçları dahil, tüm yargıçlar bizdeki sistemin daha iyi olduğu konusunda görüş birliği içine girerdik. Uyguladığımız Anglosakson hukuk sisteminde gerçek daha net bir şekilde ortaya çıkıyordu. Yargılama daha süratli idi ve daha adil bir sonuca varılıyordu.
Son yıllarda yargıya yönelik eleştirilerin artması
Son yıllarda yargıya yönelik şikayetlerin her geçen gün arttığını basında okuyoruz. Bir yargıcımızın karşılaştığı tehditler nedeniyle istifa etmek zorunda kaldığını öğreniyoruz. Bazı gazeteler daha ileri giderek bu yargıcın öldürülmekle tehdit edildiğini yazıyorlar.
Bir başka davada halkın Mahkeme önüne toplandığı ve Mahkemeyi yuhaladıkları anlatılıyor. Geçmişte böyle bir olayın gerçekleşmesi söz konusu olamazdı.
O zaman kendi kendimize sormak sorunda kalırız. Toplum içinde yargıçlara öfke duyulmasının nedeni ne olabilir? Bunun nedeni uygulamamız gereken hukuk sisteminden uzaklaşılması olamaz mı ?
Bir grup hukukçu arkadaşla yaptığımız araştırmalar sonunda bu sorulara kesin ve açık bir yanıt vermek zorunda kaldık. “Evet. Ülkemizde hukuk sistemimizin temel ilkelerinden uzaklaşmalar olmaktadır ve bu durum sorunlar çıkmasına neden olmaktadır”. O zaman kendi kendimize sorduk. Uyguladığımız Anglosakson sistemin temel ilkeleri nelerdir? Bu ilkeleri doğru uygulamak nasıl mümkün olabilir? Bu ilkeleri nasıl öğrenebilir ve genç hukukçulara öğretebiliriz?
Devam edecek,,,