KKTC ve Türkiye arasında İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması imzalandı. 2 milyar 288 milyon 976 bin TL’lik hibe ve kredi içeren anlaşma, Covid-19 salgının KKTC ekonomisinde açtığı yaraları sarmayı amaçlıyor.
Elektronik ortamda altına imza konulan anlaşmanın içeriği ise şöyle
“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti; Ek-1’de yer alan 2020 Eylem Planı’nda belirlenen hedefleri ve reform eylemlerini zamanında ve eksiksiz olarak gerçekleştirmeyi, En geç 2020 yılı Ekim ayının sonuna kadar 2021 yılını kapsayan Ekonomik Program teklifini hazırlamayı, En geç 2020 yılı sonuna kadar yapısal dönüşüm adımlarını, makroekonomik amaçları, stratejik hedefleri ve reform eylemlerini içeren en az 3 yıllık bir plan hazırlamayı,
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti; 1.038.395.726,92 TL’ye (Ek-2) kadar olmak üzere Türk Lirası cinsinden hibe yardımında bulunmayı, 1.250.580.323,50 TL’ye (Ek-2) kadar olmak üzere Türk Lirası cinsinden ABD Doları karşılığı kredi yardımında bulunmayı, Hibeleri, Ek-3’de yer alan “2020 yılı Türkiye Cumhuriyeti Kaynaklarından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Sağlanan Hibelerin Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde kullandırmayı, Kredileri, Ek-4’de yer alan “2020 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Kaynaklarından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Sağlanan Kredinin Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde kullandırmayı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti’nin ihtiyaç duyacağı alanlarda kamu görevlileri aracılığı ile teknik yardım sağlamayı,
taahhüt etmişlerdir.
Diğer Hususlar Türkiye Cumhuriyeti tarafından taahhüt edilen hibe ve kredi tutarlarının tertipler arasındaki dağılımı Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konularak belirlenir.
Bu anlaşmanın dışında yapılacak diğer yardımlar, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında protokol imzalanmak suretiyle yapılır. Ancak bu yardımlar bu anlaşmanın amaçlarına aykırı olamaz.
Altyapı ve Reel Sektör projelerine yapılacak aktarımlarda 2020 yılı Eylem Planı’ndaki gerçekleşmeler T.C. Teknik Heyetince yapılacak değerlendirmelerde gözetilir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Teknik Heyeti, T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi ile birlikte, her ay T.C. Kıbrıs İşleri Koordinatörlüğü ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek format üzerinden “Aylık Program İzleme Raporu” hazırlar. Bu raporlar, T.C. Teknik Heyetince aylık olarak yapılacak toplantılarda değerlendirilir. Değerlendirme neticesinde belirlenen hibe ve krediler, T.C. Teknik Heyeti’nin mali ve teknik gerekler ile iktisadi ve mali işbirliği anlaşmalarına uygun ödenek teklifine istinaden T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın onayı üzerine T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne aktarılır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisinin gidişatı ve Programın uygulamaları T.C. Kıbrıs İşleri Koordinatörü ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanlık Müsteşarı başkanlığında Temmuz ve Eylül, Aralık aylarında yapacakları gözden geçirme toplantılarında değerlendirilir.
Müteakip Anlaşmalar kapsamında yer alacak projeler işbu Anlaşmaya ek “Türkiye Cumhuriyeti - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Altyapı ve Reel Sektör İçin Mali İşbirliği Aracı (ARMA) Usul ve Esasları” (Ek-5) kapsamında hazırlanacak ve uygulanacaktır.
T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin bütçe, istihdam, muhasebe ve harcama işlemlerine ilişkin usul ve esaslar, T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı tarafından belirlenir. Söz konusu usul ve esaslar yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut uygulamalar dâhilinde işlemler gerçekleştirilir.
İşbu Anlaşma, tarafların kendi mevzuatları uyarınca yasal işlemleri tamamladıklarını belirten son bildirim tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.”
Sizlerin de gördüğü üzere bu anlaşmanın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nezdinde belli yükümlülükleri esastır.
Tıpkı önceden altına imza konulan diğer protokollerde olduğu gibi.
Bu protokol da aslında onların bir kopyası.
Tek fark KKTC hükümetinin üstünde bir denetleme mekanizmasının daha aktif hale gelmiş olmasıdır.
Peki bu ne demek?
Türkiye ile KKTC arasında imzalanan protokol'da sadece savunma giderleri hibe olacaktır.Geriye Kalan miktarlar döviz üzerinden Borç olarak addedilecektir. Kimse boşu boşuna para vermiyor bize.Yollanan paranın tamamı hibeymiş gibi bir algı yaratmak doğru değildir.
Dolayısıyla TC tarafından KKTC’ne yaratılması öngörülen mali kaynağın belirlenen rakamlar üzerinden tamamının kullanılması şartlandırılmıştır.
Haliyle anlaşmanın bir tarafı olarak görülen KKTC kendisinden talep edilenleri yaptığı oranda bu kaynağı kullanabilecektir.
Hoş bu kaynağın hastane gibi, okul gibi, fabrika gibi alt yapıya dönük bir yatırım ortaya çıkarmayacağı da çok net..
Velhasıl TC tarafından KKTC’ye kaynak olarak aktarılması öngörülen para imzalar atıldı protokol tamamdır Türkiye’den para geliyor gibi bir algı yaymak doğru değildir.. Zira böyle bir şey asla olmayacak.
Kaldı ki söz konusu protokol imzalanınca 2.3 Milyar TL hemen ülkeye gelmeyecek tıpkı 2019'da olduğu gibi.
Kısaca hatırlayalım ne olmuştu 2019'da.
TC'den gelecek para 1 Milyar 270 Milyon olacak denmişti, ama gelen rakam 578 Milyon olmuştu, ve bunun da 512 Milyonu savunma giderlerine harcanmıştı.Reel sektörün desteklenmesine ise sadece 13 Milyon TL gönderilmişti.
Dolayısıyla imzalar atıldı protokol hayata geçti Türkiye’den Kuzey Kıbrıs’a para akıyor gibi algı oluşturmaya çalışanların burada murat ettikleri tamamen siyasi bir oyundur. Ve bilerek isteyerek halkı aldatmaya yönelik bir girişimdir.
Ha Türkiye’ye bu zor dönemlerde KKTC için koşullara bağlı sağlamayı taahhüt ettiği kaynak için teşekkür edin yada minnettar kalın, bu herkesin takdirine kalmıştır. Bir tercih meselesi.
Ama bunu soytarılığa dönüştürmeyin. o teşekkürleri ve minnettarlığı yurttaşlarınızı ezerek göstermeye çalışmayın.
Üretin, bu ülkede canla başla üretene sahip çıkın...
Yalakalıktan şakşakcılıktan artık vazgeçin.