Elektrik maliyetleri öyle bir noktaya çıktı ki birçok işletmenin kapısına kilit vurulmak üzere.
Ekonomideki tıkanmanın en temel sorun enerji maliyetlerindeki artış. Daha hissetmedik ama önümüzdeki aylarda vatandaş kira öder gibi 3 bin TL’lik faturalarla, işletmeler de 10 bin TL’ye yakın elektrik maliyetiyle karşı karşıya kalacak.
Böyle olunca olan yine vatandaşa olacak.
Elektrik zammı çarşıda pazarda, iğneden ipliğe tüm ürünlerde kendisini hissettirecek.
Şu anki Rusya-Ukrayna savaşını bir kenara bırakırsak, elektrik maliyetinin en temel nedeni bizim elektrikte enterkonnekte sisteme dahil olamamamızdır.
Nedir enterkonnekte sistem? Şöyle açıklayalım.
Elektrik enerjisinin depolamaması nedeniyle üretilen enerjinin müşteriye iletilmesi her an sürekli ve devamlı çalışan sistemlerin kurulması ile mümkündür.
Elektrik depolanamadığından, üretildiğinde hemen kullanıcıya ulaştırılması gerekir. Bu da üretim ve tüketimin her an dengede tutulması demektir.
Öte yandan tüketim miktar, tıpkı KKTC’de olduğu gibi bölgelere, mevsimlere ve hatta günün saatlerine göre büyük değişiklikler gösterebilir.
Bir bölgenin veya bir ülkenin elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere o yerin bütün elektrik santralleri, trafo merkezleri ve aboneleri arasında kurulmuş olan sisteme “enterkonnekte sistem” adı veriliyor.
O yüzden ülkeler enterkonnekte adı verilen bir sisteme dahil olurlar. Dolayısıyla ürettikleri elektriğin ihtiyacı kadarını kullanırlar, fazlasını anında satabilirler.
KKTC Türkiye ile arasında bu sistemi kurabilir mi? İşte mesele burada başlıyor.
14 Ocak 2016 tarihinde imzalanan anlaşma ile Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TEİAŞ, ENTSO-E’nin (Avrupa Elektrik İletim Sistemi Operatörleri Ağı) üyesi olmuştur. Bulgaristan ve Yunanistan üzerinden gerçekleştirilen bağlantılar ile TEİAŞ, ENTSO-E şebekesi ile Enterkonnekte bağlantıya geçmiş, ithalat ve ihracat yönünde alışverişler sağlanmıştır.
Peki ENTSO-E nedir?
ENTSO-E, Avrupa Birliği ülkelerinin daha fazla şebeke entegrasyonu ile ortak bir iç elektrik piyasası modeli oluşturmak ve bu sayede enerjide arz güvenliğini artırmak, enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve kullanım verimliliğini en üst düzeye çıkarmak, çevre sorunlarını en aza indirmek ve şebekelerin enerji çeşitliliğini fırsata dönüştürmek amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulmuştur.
35 ülkeden 42 İletim Sistemi Operatörü, ENTSO-E üyesidir. Yunanistan ve Güney Kıbrıs da bu birliğin üyeleri arasındadır.
İşte zurnanın zırt dediği yer burası.
Bu sistemde yapılacak enerji alış/verişleri ENTSO-E’nin iznine tabidir. Burada da KKTC’nin bu sisteme dahil olmasında Rum yönetimi ve Yunanistan engeli çıkıyor.
Bu anlaşmanın imza tarihini tekrar edelim. 14 Ocak 2016.
Yani Star Kıbrıs Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özmen Safa’nın, Türkiye’den kabloyla elektrik getirme projesinin engellenmesinden tam 10 yıl sonra…
Sözün özü 2006-2007 yıllarında Türkiye bu imzayı atmadığı için KKTC’ye kabloyla elektrik gelmesi mümkündü.
Şimdi imkansız mı? Elbette değil.

Türkiye’den kablo ile elektrik getirilmesinin şu an tam fırsatı olduğunu söyleyen Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Aziz Limasollu, projenin çok kolay olmadığını, bugün başlansa 5 yılda anca bitebileceğini kaydetti.
Limasollu, “Safa’nın fikri, gerçekten çok doğru bir projeydi. O proje hayata geçseydi güneş enerjisiyle ürettiğimiz elektriği Türkiye’ye de gönderebilecektik. O gün bu proje geri çevrildi ama her batan güneş yeniden doğacaktır. Biz bugüne bakacağız. Bu projeden hala faydalanabiliriz” diyor.
Ancak bunun için gerekli olan biraz cesaret ve kararlı duruştur. Hükümet bu kararlı duruşu sergilemediği sürece biz daha çok kaçan fırsatın arkasından ah vah ederiz. Bizden söylemesi…