Evlilikte eşler arasındaki mal rejimleri, Medeni Kanun madde 202 – 281’de düzenlenmiştir. Medeni Kanun’da düzenlenmiş olan eşler arasındaki mal rejimleri; edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimidir. Eşler boşanma davasında hangi rejimin uygulanacağını seçmemiş iseler mahkeme re’ sen yasal mal rejimi uygular. Yasal mal rejimi ise edinilmiş mallara katılma rejimidir ve eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin kullanılması asıldır. Yani, eğer eşler bir mal rejimi sözleşmesiyle farklı bir rejimi kabul etmemişlerse, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur.
Edinilmiş mallara katılma rejimi eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mallara diğer eşin de ortak olmasıdır. Edinilmiş malların neler olduğu TMK m.219 da sayılmıştır. TMK’ya göre, eşlerin edinilmiş malları özellikle şunlardır: Çalışmasının karşılığı olan edinimler, sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, kişisel mallarının gelirleri ve edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Bu sebeple, boşanma sonucunda emekli ikramiyesi, kıdem tazminatı ve benzeri ödemelerin tasfiye şekli en çok tartışılan mal varlığı hususları arasındadır. Eşlerin mal varlıkları tasfiye edilirken sandık ve benzeri kurumlardan gelen yardım amaçlı ödemeler de edinilmiş mal kapsamına alınır. Buna göre emekli ikramiyesi, kıdem tazminatı, emekli maaşı, yaşlılık aylığı, dul ve yetim aylığı, işsizlik tazminatı vb. ödemeler de evlilik süresince edinilmiş mal rejimine tabidir.
Aynı yönde, ‘’Davacı eşin, evlilik tarihinden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihine kadar olan döneme ilişkin katılma alacağı mevcut değilse de bu tarihinden mal rejiminin sona erdiği boşanma tarihine kadar ki davalıya çalışma karşılığı ödenen kıdem tazminatında katılma alacağı mevcuttur.’’ Yargıtay 8.Hukuk Dairesi E. 2015/1569 K.2016/7206 numaralı kararı mevcuttur.
Boşanmada emekli ikramiyesi ve kıdem tazminatı gibi ödemelerin evlilik birliğinden önce veya sonra mı ödendiği de oldukça önemlidir.
Türk Medeni Kanunu’na göre evlenmeden önce edinilen mallar kişisel maldır bu sebeple evlenmeden önce alınan emekli ikramiyesi veya kıdem tazminatı kişisel mallar kapsamına girer bu sebeple tasfiye sürecine dahil edilmez. Ancak evlilik süresince bu ödemeler alındıysa bu halde, edinilmiş mallar sıfatına haiz olacağından dolayı eşler bu gelirler üzerinde ortak olacaktır.
Peki emekli ikramiyesi veya kıdem tazminatı ödemeleri mal rejimi tasfiyesi sona erdikten sonra nasıl paylaştırılır? Eşlerden biri ya da ikisi ödemelerini bu süreçte aldılarsa bu mallar kişisel malları sayılacaktır.
Eğer mal tasfiyesi tarihinde tazminatlar ve ödemeler harcanmış, tüketilmiş veya mevcut değilse eşin katılma alacağı için hesaplamalara katılmaz. Hukuken bu ödemenin yapılması için tasfiye esnasında edinilmiş malın mevcut olması gerekir.