Günümüzde hiçbir ülke yok ki tek başına ticarette bağımsız kalsın! Öyle ki her ülke diğer ülkeler için birer ticari ortaktır. Ancak son yıllarda yaşanan jeopolitik gelişmeler, çıkan savaşlar ve özellikle İsrail’in Gazze’deki katliamı bu durumu oldukça karmaşıklaştırdı. Hamas ve İsrail arasındaki savaşlardan en çok siviller etkilendi. Şu an için on binlerce Filistinli öldürüldü milyonlarca insan sürgün edildi. Hamas ateşkese evet dese de İsrail buna yanaşmıyor.
Peki neden uluslararası hukuk işlemiyor?
Uluslar arası hukuk kime hizmet ediyor?
Hatırlarsak katliamı başladığı ilk günlerde tüm dünyada eylemler vardı. Bu eylemler saldırılar devam ettikçe azalmaya başladı. Bazı ülkelerde halen eylemler devam ediyor. Amerika’da 140 aşkın üniversitede eylemler var.
ABD’de seçimler var o yüzden Biden açıkça İsrail’e destek verirken diğer yandan da Gazze’ye insani yardımı havadan gönderiyor.
Gelelim ülkemize
Türkiye ne yaptı ?
Türkiye en başından beri sergilediği tavır net . Lakin İsrail’le Türkiye arasındaki ticaret konusu kamuoyundan düşmedi. Özellikle yerel seçimlerde yeniden refah Partisi’nin ortaya attığı bazı iddialar sonrasında AK PARTİ hükümeti İsrail’le ticareti durdurma kararı aldı. Türkiye ilk ticari kısıtlamasına 9 Nisan’da 54 ürün üzerinde gerçekleştirdi. Fakat bu etkisiz kalınca Gazze'ye kesintisiz ve yeterli insani yardım sağlanana kadar' İsrail ile tüm ticaretin durdurulmasına karar verildi.Ankara 7 Ekim saldırılarından bu yana Türkiye’yi bölgede otonom bir bölge gücü ve aracılık rolü oynamaya muktedir bir ülke olarak konumlandırmaya çalışıyordu.Ancak arabuluculuk girişimlerinin karşılıksız kalmasının yarattığı ciddi bir hayal kırıklığı oldu. Bunun arkasına da yerel seçimler de ki söylemler de etkilenince ticaret konusunda adım atıldı .
Bu karardan önce TÜİK verilerine göre mart ayında İsrail ile ticaret hız kesmedi. Aksine hem ihracat hem de ithalat ekim ayından bu yana en yüksek seviyeye erişti. Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 437 milyon dolar olurken bu ülkeden ithalatı ise 167,3 milyon dolar gerçekleşti.
Türkiye'den İsrail'e ihraç edilen mallar arasında çelik, metal, makine, plastik, çimento ürünleri, tekstil ve motorlu taşıtlar bulunuyordu.
Sizce bu alınan karar İsrail’i ne kadar etkiler?
Ankara’nın aldığı karar dünyada Domino etkisi yapar mı?
Alınan kararla iki ülke arasındaki ticaret etkileneceğe benziyor.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023'te Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 5,2 milyar dolar, İsrail’den ithalatı ise 1,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Bu bir yıllık dönemde iki ülke arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 6,8 milyar dolar oldu.
TÜİK verilerine göre, 2023'te 5,4 milyar dolar ihracat ile Türkiye'nin ihracat listesinde İsrail 13'üncü sırada yer aldı.
Alınan kararla beraber ticaretle uğraşan insanlar bilirler ki eğer iki ülke arasında ticari bir sorun varsa bunu aşmak için başka ülkelerden ticari yolları kullanma girişiminde bulunacaklardır. İsrail’e gidecek mallarda da bu yollar aranabilir. Ankara bu konuda ne yapabilir bilemeyiz. direkt olarak ürünlerin Türkiye’den İsrail’e gidişini engelleyebilirler lakin diğer ülkelerden bunun girişine engel olamazlar. Sadece ürünün girdifiyatları navlundan dolayı yükselir .
Diğer bir konuda daha önceden Filistin’e gönderilen ürünler İsrail gümrük kapilarindan geçiyordu. Alınan bu karar sonrası ürünler Filistine İsrail kapılarından artık gidemeyecek. Bu kararın uzun vadeli olacağını düşünmüyorum. O yüzden ileriki günlerde ne olacak olacak hep beraber göreceğiz kalın sağlıcakla!
