Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk ve tek Cumhurbaşkanı III. Makarios’un 1972-74 döneminde Çekoslovakya’dan gizlice satın alıp, Başpiskoposluk binasının depolarında sakladığı 3 bin 782 adet silah açık artırmaya çıkartılıyor.
Gelin tarih sayfalarını biraz geriye çevirelim.
M58 tipi Çek yapımı otomatik tüfekler Atina-Güney Kıbrıs ilişkilerindeki krizin tırmandığı 1974 Temmuzu başlarında satın alındı.
Makarios darbeden birkaç hafta önce yakın çalışma arkadaşı Kıbrıs İstihbarat Teşkilatı (KİP) Müdürü Yeogrios Tombazo’yu Çekoslovakya’ya gönderdi.
Tombazo, Makarios’un darbeye karşı direniş için örgütlediği kuvvetleri silahlandırmak maksadıyla 1000 (bin) adet çek otomatik silahını, mühimmatıyla birlikte satın aldı.
Silahlar 9 Temmuz 1974’te Çek Havayolları’nın ticari uçağı ile Lefkoşa Havaalanı’na indi.
Yük, büyük bir gizlilik içerisinde teslim alındı ancak ASPİS planı temelinde oluşturulan vatandaş gruplarına dağıtılmak yerine Başpiskoposluk depolarına taşındı.
Darbede Başpiskoposluk ele geçirilince silahlar darbecilerin eline geçti. Süreç içerisinde Polis Teşkilatı depolarına aktarıldı.
Otomatik silahlarla (M58) birlikte hatırı sayılır miktarda şarjör, kama, kayış, v.b. teçhizatla birlikte 3 milyon adet de 7.62X39 tipi mermi satın alınmış.
Mermilerin değeri 1 milyon Euro’nun üzerinde ve satın alınmış bütün silah ve mühimmatın değerinin 2/3’si kadar.
Çek yapımı M58 otomatik silahlar 9 Temmuz 1974’teki satın alımdan önce alınmış.
Yunan subaylar tarafından Makarios’a düzenlenen darbe sonrasında Başpiskoposluk binasını ele geçirmelerinden sonra silahlar depodan alınarak Rum polis müdürlüğü envanterine geçirilmiş.
Rum Bakanlar Kurulu da açık artırma usulü halka satmaya karar vermiş.
Açık artırmaya çıkarılacak toplam 3 bin 782 silahın bin adedi “kullanılmamış” M58 tipi otomatik Çek silahı.
Çok sayıda ikinci el Bren 303,
6,35’lik Bernadelli tabanca,
6,35’lik CZ DVO “Z”, P7 HK ve 7,65’lik CZ Mod 70.
Peki Makarios kimdi?
Bu bu silahları kimin için kullanacaktı?
Makarios, 'Mihail Hristodulu Muskos' 1913 yılında Baf'ta bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi.
13 yaşında çiko manastırı'na girerek ilk öğrenimini burada Ortodoks papazlarının gözetiminde tamamladı.
1946 yılında burslu olarak Boston İlahiyat Fakültesi'nde de bir süre öğrenim gördü. 1948 yılında Boston'da bulunduğu sırada Kitium Metropolitliği'ne seçildi.
Kitium Metropolitliği görevine başlamak üzere Kıbrıs'a gelen Makarios, bu gelişten hemen sonra kendisini dinsel görevlerin yerine politikanın kucağına attı.
1950 yılında yapılan plebisitten sonra, Rum toplumu, Makarios'u Başpiskoposluğa seçti.
1952 yılında BM toplantılarını izlemek üzere New York'a giden Makarios, yaptığı temaslar sonucunda Jersey ve Detroit şehirlerinde 'Kıbrıs İçin Adalet' isimli bir örgüt kurmayı başardı.
1953 yılında, İngilizlere karşı bayrak açtı ve Kıbrıs'a self determinasyon hakkı verilmesi için faaliyete geçti.
Bu çalışmalardan son derece rahatsız olan İngiltere'nin Kıbrıs Valisi Mareşal Sir John Harding, Makarios'u Sychelles adalarına sürdü.
Harding'in bu tutumu Rumlarda, makarios efsanesinin doğmasına yol açtı.
Makarios sürgün dönüşü, ödülünü 1960'da kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başına geçmekle aldı.
1963 ve 1967 yıllarında, Grivas ve Torgacis ile işbirliği yaparak, toplu katliam yapılmasına sebep oldu. 1967 olaylarından sonra cunta ile arası açılan ve kendisini Kıbrıs'ın yanı sıra Yunanistan'ın da kurtarıcısı olarak görmeye başlayan Makarios, Nikos Sampson'un 1974 Temmuz'unda yaptığı darbeden de kurtulmasını bildi.
Bir süre Kıbrıs dışında yaşadıktan sonra İngilizlerin yardımı ile yeniden Kıbrıs'a döndü.
Makarios’un 1963 yılında yaptığı bir konuşma sırasında şu cümleyi sarf etmesi dikkat çekti:
“Türkiye adaya müdahale ettiğinde kurtaracak tek bir Türk bulamayacaktır.”
Makarios 1977 yılında bir kalp krizi sonucu Lefkoşa'da öldü.
İşte silahlarının açık arttırmaya çıkarıldığı Makarios…