Açık konuşalım. Biz bu sözleri Napolyon Bonapart’ın söylediğini biliyorduk. Ama dün okuduğum bir makaleye göre, Fransız Mareşal Gian Giacomo Trivulzio söylemiş. Aslında İtalyan olan Trivulzio'nun en önemli askeri başarısı, Fransız kralının hizmetinde memleketi Milano'yu fethetmesi, bunun üzerine kral tarafından Fransa Mareşali ilan edilmesiymiş. Bu 1499'da olmuş ve Trivulzio ‘Savaş için üç şey gerekli: Para, para ve daha fazla para‘ demiş.
* * * *
Almanya’da Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü bu yıl başlarında bir çalışma yayınlamış ‚‘Who wins war?‘ (Savaşı kim kazanır) günümüzde, para ile savaş arasındaki bağlantıyı anlatıyor. Dikkat çekici bir çalışmayla bilimsel olarak kabul gören çalışmada 700'den fazla savaşa ait tarihi verileri kullanarak, artan askeri harcamaların savaşın sonucuna olan etkisi incelenmiş. ‘daha derin ceplerin‘ savaşları kazanmaya yardımcı olup olmadığı araştırılmış.
* * * *
Haziran sonunda Lahey'de yapılacak NATO Zirvesi’nin ana konusu savaş olmasa bile tam da bu konu yani ‘para‘ olacak sanırım. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana ittifak'ın devlet ve hükümet başkanlarının katılacağı en önemli toplantı olacağı söyleniyor. İttifakın Genel Sekreteri Mark Rutte, zirvede mümkün olduğunca az sorun çıkması için son aylarda yoğun çaba sarf ediyor. Çünkü Washington'dan gelen misafir zor.
* * * *
ABD Başkanı Trump, Avrupalıları ABD'yi güvenlik politikası ve ekonomi açısından istismar etmekle suçluyor. NATO'ya duyduğu hoşnutsuzluğu dile getiriyor. İttifak’ın üyelerine ‘Elinizi daha fazla cebinize atın, daha derin daldırın‘ diyor. Amerikalıların 75 yıl aradan sonra Çin ile Pasifik bölgesinde rekabete odaklanmak için Avrupa'daki askeri çadırlarını toplamalarından korkuluyor. ‘ABD Avrupa'daki askeri üslerini ya kapatırsa? deniliyor.
* * * *
Böyle bir senaryoda Avrupalıların ne kadar paraya ihtiyaç duyulabileceğini gösteren bir araştırma var. Londra merkezli bir düşünce kuruluşu olan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün yakın zamanda yaptığı bir araştırma, Avrupalı ve dolayısıyla Alman bakış açısından hoş olmayan bir senaryoyu inceliyor. Örneğin Almanya'da tarihsel nedenlerle yıllarca ordu ve askeri harcamalar üzerine düşünmek hoş karşılanmıyordu.
* * * *
Jeopolitik gerginliğin artması, Ukrayna savaşıyla birlikte bu konular artık gündemin daha üst sıralarına oturdu. ABD'nin Avrupa'dan yakın zamanda tamamen çekileceğine dair varsayım da ne kadar gerçekçi bilmiyoruz. Araştırmaya bakıyorum, 'Amerikan silahlı kuvvetleri 2026‘dan itibaren Avrupa’dan çekilirse, Avrupa hızla savunmasız hale gelecektir' diyor ama ‘Bu en kötü senaryo‘ olarak da ekliyor.
* * * *
Gerçi ABD, NATO'da kalsa bile, Avrupalıların gelecekte savunmaya çok daha fazla harcama yapmak zorunda kalacakları tartışmasız bir gerçek. Ama ABD'nin Avrupa'dan tamamen çekilmesinin ardından önümüzdeki 25 yıl içinde Avrupa'da savunma harcamalarına yönelik ek ihtiyacın yaklaşık 1 trilyon dolar olacağını tahmin ediyor. Bu çok büyük bir miktar. Bunu harekete geçirebilmek için hükümetlerin, gerekliliği halka anlatması da ayrı bir sorun.
* * * *
Londra Enstitüsü, Amerikalıların çekilmesinin ardından yeni askeri teçhizat tedarik etmenin maliyetinin 226 ila 344 milyar dolar arasında olacağını tahmin ediyor. Askeri malzemelerde fiyat hesaplamanın zorluğuna dikkat çekiliyor. Ayrıca personel, altyapı ve silahların bakımı için önemli maliyetler hatırlatılıyor. Ben asker değilim bilemiyorum ama çalışmada ‘Silah sistemlerinin bakım maliyeti kural olarak satın alma maliyetinin en az iki katıdır‘ deniyor.
* * * *
Kötü senaryoya göre, ABD’nin Avrupa’dan çekilmesinin telafisi için Avrupalıların 600 muharebe tankı, 800 piyade savaş aracı 400 savaş uçağı, 15 özel denizaltı savunma uçağı ve hava kuvvetleri için yaklaşık 500 helikopter sipariş etmesi gerekecek. Donanmanın, diğer şeylerin yanı sıra, iki uçak gemisine, 20 muhripe, 6 fırkateyne ve 10 nükleer enerjili denizaltıya ihtiyacı olacak. ‘Kısa sürede tedarik edilmesi pek mümkün değil‘ deniliyor.
* * * *
Ordu için finansal ve ekonomik kaynakların önemi siyasi liderler, askeri stratejistler için hep üst sıradadır. Lahey'deki zirvede onaylanması muhtemel plana göre, NATO ülkeleri 2032‘e kadar savunma harcamalarını gayri safi milli hasılanın yüzde beşine çıkarmayı taahhüt edecekler. Bu ABD Başkanı'nı NATO'nun geleceği konusunda ikna etmek için yeterli olacak mı? Bilmiyoruz. Bekleyip göreceğiz. Her durumda maliyeti bayağı külfetli olacak galiba.