Kıbrıs’ta hukuk iki farklı terazide mi tartılıyor?
Görünen o ki evet.
Simon Aykut’un Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) yaptığı başvuru, Rum yönetiminin hukuk anlayışındaki çarpıcı çifte standardı gözler önüne serdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti, geçtiğimiz aylarda Kuzey Kıbrıs’ta tutuklanan beş Rum’un durumunu “yasadışı, kışkırtıcı ve insanlık dışı” olarak dünyaya duyurdu.
Bu kişilerin ajanlık yaptığı iddiaları dahi, Rum yönetiminin onları sahiplenmesini engellemedi. Hatta dosya, vakit kaybetmeden AİHM’e taşınma hazırlıklarına konu edildi.
Peki aynı hükümet, 74 yaşındaki, kanser hastası, İsrail–Portekiz vatandaşı ve aynı zamanda Türkiye ile Kuzey Kıbrıs vatandaşı olan Simon Aykut’a karşı nasıl davranıyor?
Bir yıldan fazla süredir, henüz hüküm verilmeden, adeta siyasi bir rehine gibi hapiste tutuyor. Üstelik suçlama, kendi kontrol alanlarında olmayan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yürürlükteki yerel yasalar çerçevesinde yaptığı yatırımlara dayanıyor.
Aykut’un AİHM başvurusu net: Kıbrıs mahkemeleri, uluslararası insancıl hukuk uyarınca kuzeydeki taşınmazlarla ilgili fiilleri yargılama yetkisine sahip değil. Dolayısıyla “kanunla kurulmuş mahkeme” niteliği taşımıyor. Tutuklama, hukuken yetkili olmayan bir makam tarafından yapılmış durumda. Bu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5. maddesinin açık ihlalidir. Dahası, kovuşturmanın asıl amacı, Kuzey’deki mülk işlemlerini caydırmak; yani davanın arkasında siyasi bir niyet var.
Eğer Kıbrıs Cumhuriyeti, “yetkisiz yargılamanın” Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yapılmasını insan hakları ihlali olarak nitelendiriyorsa, aynı uygulamayı Güney’de de savunamaz. Hukukun evrenselliği, coğrafi veya siyasi sınırlara göre değişemez. Adalet, Yeşil Hat’ın kuzeyinde de güneyinde de aynı olmalıdır.
Dünya kamuoyu artık bu çifte standardı görmeli. İnsan hakları, yalnızca politik çıkarlarla örtüştüğünde savunulacak bir kavram olamaz.
Simon Aykut’un dosyası, AİHM’in de karşısına koyacağı en net soruyu barındırıyor: Hukuk herkese eşit mi, yoksa bazılarına daha mı “eşit” ?
Bu sorunun yanıtını vermeden dünyanın karşısına adalet sözleriyle çıkamazlar. Bizden söylemesi…