Emlak sektörünün duayen isimlerinden Ali Özman Safa, inşaatta yaşanan yükseliş ve son dönemlerdeki düşüş üzerine önemli değerlendirmelerde bulundu:

İNŞAATTA BÜYÜK SIKINTI VAR

Ülkenin üç önemli lokomotif sektörü arasında yer alan inşaat sektöründe büyük sıkıntılar yaşanıyor. Şu anda sektörde fiyatlarda da talepte de büyük düşüş var. Bu sıkıntı ekonominin geneli üzerinde de önemli bir daralmaya yol açıyor. Ekonominin temel prensibi, her yükselişin bir düşüşü vardır. Kuzey Kıbrıs’ta son 20 yıl içinde iki defa büyük yükseliş oldu. Birincisi 2000 yılında başlayıp 2006’ya kadar sürdü. 2006-2008’e kadar bu yükseliş bir düşüşle sonuçlandı.

İLK PATLAMA NE ZAMAN YAŞANDI

Yükseliş 2000’li yıllarda önce ABD’de başladı. Sonra 2003’te Avrupa’ya yayıldı. Kıbrıs ve Afrika’ya dahi uzandı. Dolayısıyla Kıbrıs bu yükselişte kendi başına yalnız değildi. Dünya çapında olan bu yükselişin kaynağı bankaların finansal politikalarıydı. Bu politikaların sonucu olarak tsunami gibi emlakta yükseliş dünyaya yayıldı. 2006’da düşüş başlamadan önce verdiğim beyanatlarda “balayı bitmiştir” dedim. Bunun etkisi de zaten 2008’de Kıbrıs dahil dünya çapında görüldü.

2019’DAKİ YÜKSELİŞ FARKLIYDI…

İkinci yükseliş 2019 yılında başladı. Bu yükseliş dünya çapında yoktu. KKTC’ye özel bir yükseliş vardı. Yatırımcı yatırım yapmak için fırsat arar. Covid’den çıktığımız dönemde bu fırsat KKTC’de görüldü. Yatırımcılar Güney’den de Kuzey’e kaymıştı. Yine bu yükselişten önce verdiğim mülakatta “Güney düşecek, Kuzey yükselecek” tespitinde bulunmuştum. Covid dönemi olmasına rağmen Kuzey ile Güney’i
kıyasladığımızda emlak sektöründeki şartlar Kuzey’de daha iyiydi.

KUZEY’İN AVANTAJLARI VARDI

Neydi bunlar? En başta fiyat olarak kıyasladığımızda Güney’de emlak fiyatları yüksekken, Kuzey’de oldukça düşüktü. Çünkü maliyet de düşüktü. Kuzey’de yaşam da maliyetler de çok daha ucuzdu. Devletin mülk alan yabancıya karşı Kuzey’de pozitif bir bakışı vardı. Fakat bu süreç iyi yönetilmedi. Gerek inşaatçılar, gerek devlet bu süreci kötü yönetti. 2023’te inşaat sektöründe düşüş olacağını açıkça beyan ettim. “Yüzde 75 fiyatlar düşecek, satış da düşecek” uyarısında bulunmuştum.

BUGÜN AVANTAJLARIMIZI YİTİRDİK

Çünkü 2019’daki pozitif durumumuz tam tersine değişmişti. Maliyet yükselmişti. Devletin yabancıya karşı siyaseti değişmişti. Arz sürekli yükselmiş ama talep aynı oranda yükselmemişti. Arz ve talep arasındaki bu dengesizlik, krizi tetikledi. KKTC’ye yatırımcıyı teşvik edecek şartlar ortadan kalktığı için inşaat sektöründe bu sıkıntı başladı. Bir plan yapacaksak, bu analizi yapıp yükseliş şartlarını yeniden yaratmamız gerekecek. Başarı ancak fark yaratmakla oluşur.