“Sevgi her engeli aşar” sloganıyla çalışmalarını sürdüren Derneği’nin bir ilke imza atarak oluşturduğu Ortez-Protez Uygulama Atölyesi (ünitesi) hizmet vermeye başladı. Atölyedeki hizmetler, merkezi İstanbul’da bulunan firma tarafından sağlanıyor. Ülkedeki tüm ortez ve protez ihtiyacını karşılayacak atölye, randevu sistemiyle çalışacak.

“Sevgi her engeli aşar” sloganıyla çalışmalarını sürdüren Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği’nin, KKTC’de bir ilke imza atarak oluşturduğu Ortez-Protez Uygulama Atölyesi (ünitesi) hizmet vermeye başladı.

Vücudun uzuvlarının (kol veya bacağın) işlevini kaybetmesinden meydana gelen olayın çeşitli cihazlarla yerine getirmesinde kullanılan Ortez, uzuvların yani kol ve bacakların olmayışını suni olarak telafi eden Protez yapımında ülkedeki eksikliği gidermek amacıyla kurulan Atölye, Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği bünyesindeki Mehmet Reis Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nde oluşturuldu.
Açılışı Ekim ayında Sağlık Bakanı Ahmet Kaşif tarafından yapılan Atölye, merkezi İstanbul’da bulunan PROKLİNİK Protez-Ortez Rehabilitasyon Firmasının elemanları tarafından çalıştırılıyor. Atölyede, üst düzey kol ve bacak protezleri, miyoelektrik kol protezleri, pediatrik ortezler, tabanlıklar ve kişiye özel tüm ortopedik ürünlerin üretimi yapılabiliyor.
Sadece derneğin üyelerinin değil, ülkedeki tüm ortez ve protez ihtiyacını karşılayacak atölye, randevu sistemiyle çalışıyor. Atölyede üretilecek ortez ve protezlerde, TC Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı fiyat listesi kullanılıyor.

BAYRAMDAN SONRA KAMPANYA VAR

Dernek, bayramdan sonra Ortez ve Protez kullanan vatandaşlar için bir de kampanya düzenleyecek. Kampanya çerçevesinde, 1 hafta süreyle ada çapında Ortez-Protez kullanan tüm yurttaşların, yedek parça gerektirmeyecek Ortez ve Protezlerinin, bakım ve tamiratları ücretsiz sağlanacak.
Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği Başkanı Mustafa Çelik, sadece derneği üyelerinin ihtiyaç duyduğu ortez ve protezin sağlanması değil, ülkede ortez ve proteze ihtiyacı olan herkese hitap edecek bir merkezin açılması için çaba harcadıklarını belirterek, ortez –protez atölyesiyle geçmiş yıllarda protez yaptırıp ekonomik nedenlerden dolayı yurt dışına gidip bakımını yaptıramayan, protezin hastanın bir yerini vurmasından dolayı veya kullanmayı öğrenmemiş olmasından kaynaklanan sıkıntıların giderileceğini söyledi.

YURTDIŞINA BAĞIMLILIK KALKIYOR

Ortez-Protez atölyesi sorumlusu Op. Teknisyen Hüseyin Laçin de, KKTC’de çok büyük bir eksikliği tamamladıklarını söyleyerek, ortopedik özürlülerin ve diğer vatandaşların artık yurt dışına bağımlı kalmadan kendi ülkelerinde Ortez ve Protez hizmeti alabileceklerini vurguladı. Laçin, hastaların komple, Türkiye, İngiltere ve Almanya’da ne yaptırıyorlarsa şu an KKTC’de de aynı şeyleri, aynı zamanda yaptırabileceklerini kaydetti.
Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Mustafa Akçaba ise, Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği’nin sağlık için yaptığı girişimlerin sevindirici olduğunu vurguladı.

ÖNEMLİ BİR EKSİKLİĞİ ORTAYA ÇIKARDI

TAK muhabirinin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği Başkanı Mustafa Çelik, 2004 yılında Mehmet Reis Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi kurulduktan sonra yapılan faaliyetlerin ortez ve protez sağlama konusunda önemli bir eksikliği ortaya çıkardığını ifade ederek, süreç içinde bunun giderilebilmesi için birçok girişim ve çalışma yaptıklarını kaydetti.
Türkiye’den çeşitli firmalarla anlaşma yaparak, ayın belli günleri veya ayda bir kez firmaların teknisyenlerini adaya gönderdiğini ve buradaki hastaların ölçümlerini almak suretiyle ortez ve protez ihtiyaçlarını gidermeye çalıştıklarını anlatan Çelik, bu şekilde bir süre idare ettiklerini, ancak protezlerde yaşanan sorunlarda, anında müdahale edilecek bir atölyenin olmamasının, hastaları sıkıntıya soktuğunu söyledi.
Zaman zaman iş yaptıkları firmalarla teknik bilgi ve işbirliği gerektiren konularda da sıkıntılar yaşadıklarını ifade eden Çelik, “yurt dışında yapılan protezlerin geri gidip gelmesi veya hastaya uymamasının, hastaların moralini bozduğu için bizi olumuz etkiledi” dedi.
Yaşanan tüm sıkıntıları gidermek adına çalıştıkları son firma olan PROKLİNİK’le bir anlaşma yaptıklarını anlatan Çelik, firmanın hem ekipmanlarını, hem de teknik elemanlarını kendileri için seferber ettiğini ve dernek bünyesinde bir ortez protez uygulama atölyesi açılmasını sağladıklarını kaydetti.

İHTİYACI OLAN HERKESE HİTAP EDECEK

“Sadece derneğin üyelerinin ihtiyaç duyduğu ortez ve protezin sağlanması değil, ülkede ortez ve proteze ihtiyacı olan herkese hitap edecek bir merkezin açılması için çaba harcadık” diyen Çelik, ortez –protez atölyesiyle; geçmiş yıllarda protez yaptırıp ekonomik nedenlerden dolayı yurt dışına gidip bakımını yaptıramayan, protezin hastanın bir yerini vurmasından dolayı veya kullanmasının öğretilmemiş olmasından kaynaklanan sıkıntıların giderileceğini söyledi. Çelik, atölyeyle ayrıca kullanım dışı kalmış ortez ve protezlerin ülkede bakımlarının yapılmasını sağlayacak bir ortam yaratmış olduklarını da anlattı.

HEM KALİTENİN, HEM DE REKABET OLACAK

Atölyenin KKTC’de bir ilk olduğunu da ifade eden Çelik, öncülük yaptıkları olayın gelişeceğine inanç belirtti.
Atölyenin hem kalitenin, hem de rekabetin ortaya çıkmasına neden olacağına işaret eden Çelik, K.T. Ortopedik Özürlüler Derneği’nin her zaman kalitenin öncüsü olduğunu ve olacağını vurguladı.
Dernek olarak hedefledikleri şeyin ticari kaygıdan uzak, özürlülerin gereksinimlerine en hızlı ve rahat şekilde cevap vermek olduğunu ifade eden Çelik, “dernek olarak bizim bir beklentimiz yok.
Ancak, yürüttüğümüz faaliyet bir ortaklık olacağı için bunun mutlaka satışı ve işleri yürüttüğümüz firmanın ticari beklentisi olacaktır. Firmanın şu anda kullandığı ücretlendirme TC Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı fiyat listesi. Yani verilen hizmetler bu listede önceden fiyatlandırıldı” dedi.
“Ortez ve Protez uygulamalarını KKTC’de yaptıranların en büyük avantajı uçak bileti harcamasından, bazen aylarca kaldıkları yurt dışında ikamet masrafından ve özürlü bir insanın hiç bilmediği bir ortamda yaşadığı ulaşım sıkıntılarından kurtulmak olacaktır” şeklinde konuşan Mustafa Çelik, Sağlık Bakanlığı’nın şu andaki uygulamasını değiştirmesi temennisinde bulundu.

KURUL KARARIYLA YURT DIŞINA GİDERDİK

Sağlık Bakanlığı’nın Ortez-Protez ihtiyacı olan hastaları kurul kararıyla yurt dışına gönderdiğini anımsatan Çelik, Sağlık Bakanlığı’ndan uygulamanın değiştirilerek, yine kurul kararıyla isteyen hastaların ihtiyaçlarının kendi ülkelerinde karşılanmasının sağlanmasını talep ettiklerini belirtti.
Sağlık Bakanlığı tarafından konu hakkında henüz alınan bir karın bulunmadığını ifade eden Mustafa Çelik, ancak şu anda arzu eden herkesin ücretini ödeyerek Ortez ve Protezini atölyelerinde yaptırabileceğini söyledi. Ortopedik Özürlüler Derneği Başkanı Mustafa Çelik, kendi bünyelerinde tedavi gören hastaların Ortez ve Protezlerine her zaman olduğu gibi şimdi de katkılarının olacağına vurgu yaptı.

ÜCRETSİZ BAKIM VE TAMİR KAMPANYASI

Bayramdan sonra Ortez ve Protez kullanan vatandaşlar için bir de kampanya düzenlemeyi planladıklarını vurgulayan Çelik, kampanya çerçevesinde, 1 hafta süreyle ada çapında Ortez-Protez kullanan tüm yurttaşların, Ortez ve Protezlerinin yedek parça gerektirmeyecek, bakım ve tamiratlarını ücretsiz sağlayacaklarını söyledi.
Bakım ve tamir işlemlerinin randevu sistemiyle gerçekleştirileceğine dikkat çeken Çelik, parça gerektirmeyen Ortez ve Protezlerin bakım ve onarımlarının 0542 869 10 20 veya 0533 860 10 20 telefonlarına başvuran herkese ücretsiz yapılacağını belirtti. Çelik, kampanya için isteyenlerin şimdiden randevularını alabileceklerini kaydetti.
Çelik, “buradaki amaç ekonomik nedenlerden dolayı küçük, basit bir düzeltmeyi yurt dışında götürüp yaptıramayan insanlara dernek olarak bir katkıda bulunmak” şeklinde konuştu.
Atölyenin çalışma sistemi hakkında da genel bilgiler veren Çelik, hafta içi 08.30-17.30, Cumartesi günü ise; 08.30-13.30 saatlerinde randevu sistemiyle hizmet veren atölyede şu anda sürekli çalışan bir teknisyen olduğunu anlattı.
Zaman zaman Türkiye’den takviye olarak başka teknisyenlerin de geleceğini belirten Mustafa Çelik, teknisyeni K.T. Ortopedik Özürlüler Derneği bünyesinde ülke yasalarına uygun şekilde istihdam ederek, kalacak yer temin ettiklerini kaydetti.

‘2 YILDIR BİRLİKTE ÇALIŞIYORUZ’

TAK muhabirinin konuya ilişkin sorularını yanıtlayan Ortez-Protez atölyesi sorumlusu Op.Teknisyen Hüseyin Laçin ise, İstanbul’da PROKLİNİK diye bir firmaları bulunduğunu ve yaklaşık 2 yıldır K.T.Ortopedik Özürlüler Derneği’yle birlikte çalıştıklarını söyledi.
Atölyenin kuruluşundan önce, belli aralıklarla KKTC’ye gelip hastalardan ölçü alıp Türkiye’de üretim yapıp tekrar hastalara getirdiklerini anlatan Laçin, süreç içinde KKTC’de Ortez-Protez atölyesinin olmayışının sıkıntılarını yaşadıklarını anlattı.
Laçin, “Yaptığımız cihazlar, Ortez veya Protezler kontrol gerektiren ürünler, bunların periyodik kontrolleri vardır, bunların mutlaka yapılması gerekir. Kontroller dışında hastaların kilo alıp vermeleriyle, ya da fiziksel değişimleriyle ilgili olarak Ortez ve Protezlerin mutlaka modifiye edilmesi gerekir” dedi.
Devletin Ortez ve Protezlerin yapımı için hastaları Türkiye veya İngiltere’ye gönderdiğini, ama bunun hastaların takibinin yapılması açısından çok zor olduğunu belirten Laçin, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Hastaların yurt dışına gidebilmesi için uçak bileti gerekiyor, refakatçi gerekiyor. Bu durumda hem hastanın hem de refakatçinin işini gücünü bırakması lazım. Bazen hastalar yurt dışında ne yapacağını bilemiyor. İşin uzun sürmesi halinde hasta ve refakatçini 1ay, bazen fazla Türkiye veya İngiltere’de kalmak zorunda kalıyor. Atölyenin burada kurulmasıyla biz bunların önüne geçeceğiz.”

‘KIBRIS’TA BÜYÜK BİR EKSİKLİĞİ TAMAMLIYORUZ’

Kendisinin hem Türkiye’de, hem de yurt dışında eğitim aldığına işaret eden Laçin, K.T. Ortopedik Özürlüler Derneği’yle işbirliği içinde çalıştıklarını ifade ederek, “Kıbrıs’ta çok büyük bir eksikliği tamamlıyoruz” dedi.
Ortopedik özürlülerin ve diğer vatandaşların artık yurt dışına bağımlı kalmadan kendi ülkelerinde Ortez ve Protez hizmeti alabileceklerine işaret eden Laçin, hastaların aynı zamanda servis ve rehabilitasyon kısmını da burada yaptırabileceklerini söyledi. Laçin, hastaların komple, Türkiye, İngiltere ve Almanya’da ne yaptırıyorlarsa şu an Kıbrıs’ta da aynı şeyleri, aynı zamanda yaptırabileceklerini kaydetti.
Yaptıkları iş için sağlık kuruluşlarının desteğine ihtiyaçları olduğunu da ifade eden Laçin, “Ortez-Protez uygulamalarının burada yapılabildiğini halkın duyması için medyanın desteği lazım. Belli bir zaman sonra çok iyi sonuçlar alacağımıza inanıyorum. Bildiğim kadarıyla hala Rum kesiminde bile bunun çok spesifik bir üretimi yok, hastalar Ortez ve Protezleri için Yunanistan’a gidiyor” dedi.
Kendilerinin en büyük avantajının fiyatlarının Türkiye Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı fiyat listesini kullanmaları olduğunu vurgulayan Laçin, “yani hasta Türkiye’ye gönderildiğinde ne kadar harcıyorsa burada daha azını harcayacak. Hastalar uçak ve otel ücreti ödemeyecek” dedi. Laçin, Sağlık Bakanlığı ile anlaşılması halinde kalan paranın Kıbrıs Türk halkının karı olacağını söyledi.

ÜST DÜZEY KOL VE BACAK PROTEZ UYGULAMALARI

Atölyede yaptıkları uygulamalar hakkında da bilgiler veren Laçin, Atölyede üst düzey kol ve bacak protezleri, miyoelektrik kol protezleri, pediatrik ortezler, tabanlıklar ve korse gibi kişiye özel tüm ortopedik ürünlerin üretiminin yapılacağına dikkat çekti.
Laçin, vücudun uzuvlarının (kol ve bacak) olup, işlevini kaybetmesinden meydana gelen olayın çeşitli cihazlarla yerine getirmesine yarayacak kısma Ortez, uzuvların yani kol ve bacakların olmayışının suni olarak telafi eden kısma ise Protez denildiğini anlattı.
Çalışma sistemleri hakkında da bilgi veren Laçin, hastaların hekim reçetesiyle kendilerine gelmesi gerektiğine işaret ederek, reçeteye göre hastaların ölçüsünün alınıp, üretimin ortalama bir ve iki hafta içinde tamamlandığını kaydetti.
Ürüne göre sürenin değişebildiğine dikkat çeken Leçin, Ortezlerde teslim süresinin yaklaşık bir hafta, Protezlerde ise genellikle 2 hafta kadar sürdüğünü belirtti. Laçin, hastanın durumuna göre bazı siparişlerin ertesi gün de teslim edilebildiğini söyledi.
Sürenin tamamen üretimle ilgili olduğunu, Ortez ve Protezlerin kendi atölyelerinde yapıldığını belirten Laçin, sadece fabrikasyon olan bazı parçaların stok tutuma imkanları bulunmadığı için Türkiye’den geldiğini kaydetti.
“Biz öncelikle hastanın ölçüsünü alıyoruz. Fabrikasyon olan bazı parçaların siparişini Türkiye’den veriyoruz. Parça gelince de yapılacak kısma monte ediyoruz” diyen Laçin, yani Ortez ve Protezlerin modüler sistem olduğunu söyledi.

BAYANLARA ÇELİK MALZEME YERİNE HAFİF MALZEME

“Mesela, gelen hasta bayandır, o zaman çelik malzeme yerine hafif olan alüminyum malzeme kullanıyoruz. Ama hasta erkektir, kiloludur ve aktiftir, o zaman titanyum ya da çelik malzeme kullanıyoruz. Ama biz bunların hepsini stokumuza saklayamadığımız için hastanın durumuna göre sipariş veriyoruz. Türkiye’de de aynı yöntem kullanılıyor” şeklinde konuşan Laçin, yaptıkları ayak Protezlerinin kolay kolay dışarıdan anlaşılmadığını vurguladı.
Laçin bu konuda çok hassas çalıştıklarına vurgu yaparak, yaptıkları protezlerin üzerine kılıflar kullandıklarını, bunları yaparken de hastaların detaylı fotoğraflarını aldıklarını, kendi el veya ayağının birebir aynısını yaptıklarını anlattı.
Kılıflar hazırlanırken hastanın teninin renk uyumu, el veya ayağının şekli, damar ve tüy yapısı, tırnakları gibi ince ayrıntılara çok dikkat edildiğini söyleyen Hüseyin Laçin, yaptıkları kılıfların, uzman olmayan kişilerce kolay kolay anlaşılmadığını kaydetti.
Öte yandan atölyelerinde özel malzemelerle, kişiye özel tabanlıklar yapıldığını da anlatan Laçin, Ortezleri çocuklar için özel olarak renklendirdiklerini, aksesuarlarla onların severek kullanabilecekleri ürünler yarattıklarını söyledi.

ATÖLYE AYDA 100-200 HASATA VE RANDEVU SİSTEMİYLE

Atölyenin randevu sistemiyle çalıştığını anımsatan Hüseyin Laçin, hafta arası 08.30-17.30, Cumartesi günleri ise 08.30-13.30 arasında hizmet verecek atölyenin ayda 100-200 hastaya hizmet vermesinin planlandığını belirtti.

Laçin, randevu almak isteyen kişilerin 0542 869 10 20 veya 223 84 37 numaralı telefonlara ulaşmaları gerektiğini ifade ederek, şu an için yalnız çalıştığını, ancak sıkışıklık olması halinde yardım için İstanbul’dan yardım çağıracağını, hastalardan gelecek talebe göre hareket edeceklerini kaydetti.

İŞBİRLİĞİ İÇİNDE ÇALIŞMAK İÇİN HEKİMLERE ÇAĞRI

Hekimlere çağrı yaparak, işbirliği içinde çalışmak istediklerini ifade eden Laçin, hastalara doktor, fizyoterapist ve teknisyen işbirliğinde yardımcı olunmasının önemine işaret etti.
Çok büyük bir hastane olmasına rağmen, Yakın Doğu Üniversitesi’nin Ortez-Protez atölyesi bulunmadığına da dikkat çeken Laçin, şu anda YDÜ’ye de hizmet verdiklerini, bunun sevindirici olduğunu ve hizmet verdikleri hastalarda çok iyi sonuçlar aldıklarını sözlerine ekledi.

“DERNEĞİN SAĞLIK İÇİN GİRİŞİMLERİ SEVİNDİRİCİ”

TAK muhabirinin konuyla ilgili görüşüne başvurduğu Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Mustafa Akçaba ise, Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği’nin sağlık için yaptığı girişimlerin sevindirici olduğunu vurguladı.
K.T. Ortopedik Özürlüler Derneği’nin, Ortez ve Protez kullanan ve kurul kararıyla yurt dışına gönderilen hastaların kendi atölyelerine gönderilmesi konusunda Sağlık Bakanlığı’na sözlü talepleri olduğuna dikkat çeken Akçaba, aynı talebin Doğu Akdeniz Üniversitesi bünyesinde 27 Ekim’de açılan Sağlık Bilimleri Fakültesi ile Protez-Ortez-Biyomekanik Merkezi’nden de geldiğini söyledi.
Her iki başvurunun da değerlendirilebilmesi için Sağlık Bakanlığı’na teklif verilmesi gerektiğini vurgulayan Akçaba, taraflardan kendilerine yazılı teklif vermelerini istedikleri belirtti.
“Biz hastalarımıza Ortez ve Protezi Türkiye’de yaptırıyorduk, tekliflerin uygun olması halinde Sağlık Kurulları Tüzüğü’nde bir değişiklik yaparak, Yakın Doğu Üniversitesi’ne açtığımız gibi yurt dışı yerine isteyen vatandaşların Ortez ve Protezi’nin burada yapılabilmesine olanak tanınabilir” diyen Akçaba, bunun yapılabilmesi için taraflardan fiyat listesi alınması gerektiğini kaydetti.

“HASTALARIN YURT DIŞINA GİTMESİ ÇOK MASRAFLI”

Ülkede yapılacak bir anlaşmanın kendileri için çok daha uygun olabileceğine dikkat çeken Akçaba, “hastaların yurt dışına gitmesi bizim için oldukça masraflı. Hastaların ülkedeki bir merkeze gönderilmesiyle bizim orda yaptığımız birçok masrafa gerek olmayacak ve artan para devlete kalacak” dedi.
Hastaların ülkede bir merkeze gitmelerinin devlet için olduğu kadar, hastalar için de iyi olacağını ifade eden Akçaba, “bunu iki birim yapacaksa, iki birime de kolaylık yapılacak. Vatandaş istediğini tercih edebilecek. Bizim bakanlık olarak yapacağımız herkese eşit mesafede durmaktır” şeklinde konuştu.
Protokol imzalanacaksa da ikisiyle aynı anda imzalanacağını söyleyen Akçaba, tekliflerin gelmesi halinde uygulanacak bazı prosedürler olduğunu, bunların da bayramdan sonra kısa bir sürede halledilebileceğini vurguladı.
“Yapılacak ilk iş tüzükte değişiklik yapmak” diyen Akçaba, Sağlık Kurulları Tüzüğündeki Ortez- Protezle ilgili olan kısmın, “KKTC’de protokol yapılan kurum ve kuruluşlarda yapılabilir” olarak değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Akçaba daha sonra iki birimle, Sağlık Bakanlığı’nın arasındaki çalışmanın ve fiyatlandırmanın nasıl olacağının belirleneceği bir protokol imzalanacağını anlatarak, maddi olarak bu kadar sıkıntı çekilen bir dönemde kendileri açısından da hastaların yurt dışına gönderilmemesinin iyi olacağını kaydetti.

TEKLİFLER ALINDIKTAN SONRA DEĞERLENDİRİLEBİLECEK

Bakanlık Müsteşarı Mustafa Akçaba, teklifleri aldıktan sonra konunun daha net bir şekilde değerlendirilebileceğini vurgulayarak, sağlıkta bu tür girişimlerin yapılmasının sevindirici olduğunu sözlerine ekledi.